HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
किताबका कुरा
‘गाउँदेखि शहरसम्म विकासको मानक नै उल्टो भयो’
हिमालखबर
‘केही गर्न सक्छौं भन्ने मान्छेको आशा पनि गुम्दै गएको छ। युवा पुस्तालाई देश छोड्न हतारो छ।’
‘उपचारको व्यवस्था नहुँदा थुप्रै वन्यजन्तु गुमाइरहेका छौं’
‘उपचारको व्यवस्था नहुँदा थुप्रै वन्यजन्तु गुमाइरहेका छौं’
‘नेपालमा गिद्धको मात्र होइन, वन्यजन्तुको औषधोपचार गर्ने सुविधा तथा अस्पताल छैन। त्यसैले थुप्रै घाइते वन्यजन्तु गुमाइरहेका छौं।’
‘समुदायलाई वन हस्तान्तरण गर्दा पुरस्कार होइन, तिरस्कार पाएँ’
‘समुदायलाई वन हस्तान्तरण गर्दा पुरस्कार होइन, तिरस्कार पाएँ’
‘कर्मचारीमा समाजको उन्नति भयो भने मात्र मेरो पनि उन्नति हुन्छ भन्ने हुटहुटी हुनुपर्छ। त्यो हुटहुटी कर्मचारीमा कसरी जगाउन सकिन्छ भन्ने नेतृत्व तहले सोच्नुपर्छ।’
‘बीपीको साहित्य उच्च कोटिको छ, राजनीति असफल’
‘बीपीको साहित्य उच्च कोटिको छ, राजनीति असफल’ ‘साहित्यमा नवीन आन्दोलन ल्याए, नवीन धारा प्रवेश गराए। तर, राजनीतिक रूपमा उनको संलग्नता सैद्धान्तिक बढी र व्यावहारिक राजनीतिमा कमजोरी देखिन्छ।’
‘सबैभन्दा धेरै पढ्नुपर्ने शिक्षकले हो, तर पढ्दैनन्’
‘सबैभन्दा धेरै पढ्नुपर्ने शिक्षकले हो, तर पढ्दैनन्’ “अधिकांश शिक्षकलाई ‘मलाई सबै थाहा छ, मैले किन पढ्ने’ भन्ने लाग्छ। त्यसैले किताब पढ्दैनन्।”
‘हाम्रा शासक थेत्तरो होइन, पाखण्डी छन्’ ‘पटक पटक सत्ता र शासक बदलिए, तर जनताको जीविकोपार्जनको पद्धति बदलिएन। हिजो जनता जुन अवस्थामा थिए, आज पनि त्यही अवस्थामा छन्।’
‘भैरव अर्यालको छुटेको जीवनी भग्न भैरवमा छ’ “राम्रो सम्भावना बोकेका र प्रतिभा भएका धेरै लेखक-साहित्यकारलाई अहिलेको वातावरणले ‘मिसगाइड’ गरेको छ। गम्भीर साहित्य सिर्जना गर्नेहरू क्षणिक र तत्काल हिट हुने ‘कन्टेन्ट’ मात्र लेख्न थालेका छन्।”
‘युवराज दीपेन्द्रले हाम्रो घरमा आउँदा धानका बोरा बोकेर भित्र राखेछन्’
‘युवराज दीपेन्द्रले हाम्रो घरमा आउँदा धानका बोरा बोकेर भित्र राखेछन्’ ‘एक पटक बेलायतमा हुँदा दीपेन्द्र सिगरेट खाइरहेको वेलामा पुगेछु। उनले सिगरेट समातेको हात पछाडि लुकाए। मरेकाटे पनि त्यो हात अगाडि ल्याएनन्।’
‘भविष्यमा बाआमा अझै एक्ला हुनेछन्’
‘भविष्यमा बाआमा अझै एक्ला हुनेछन्’ ‘धेरै ठाउँमा लेख्दालेख्दै अडिएको छु। जस्तो- मेरो बाल्यकालको साथी बेपत्ता भएर गएको दिन पनि भक्कानिएको थिएँ। यही कुरा लेख्दा फेरि भक्कानिएँ।’
‘फरुवा बोकेर जनतासँगै पहाड फोड्ने नेताको खाँचाे छ’ ‘राम्रो काम नगर्नेलाई भोलि चुनावमा हराउन सक्छौं। मन नपरेको कुरा नेतासँग त भन्न सक्छौं। हाम्रो यो स्वतन्त्रता गुम्न दिनु हुँदैन। यो गुम्यो भने अहिलेको भन्दा झन् ठूलो खाडलमा पर्छौं।’
‘नतीजा खोज्न राजनीतिमै घुस्नुपर्छ’
‘नतीजा खोज्न राजनीतिमै घुस्नुपर्छ’ ‘भूमध्य रेखाभन्दा दक्षिणमा पर्ने अधिकांश देश गरीब छन्। एकदम गर्मी ठाउँ र औपनिवेशिक कालमा उनीहरू एकदमै शोषित भएका हुन्। शोषण कतिसम्म भएको थियो भने उनीहरू अहिलेसम्म माथि उठ्न सकेका छैनन्।’
‘सामाजिक पागलपन झन् झन् चुलिंदै गएको छ’
‘सामाजिक पागलपन झन् झन् चुलिंदै गएको छ’ ‘अहिले समाज सद्दे भए त न्याय खोज्न नेपालगन्जदेखि रुबी खानहरू किन काठमाडौं आउनुपर्थ्यो?’
‘प्रेम र यौन मानिसबाट अलग गर्न सकिंदैन’ ‘कथा अगाडि बढ्दै जाँदा पात्रलाई कसरी टुङ्ग्याउने भन्ने अन्योल वेलावेला भइरहन्थ्यो। पात्रसँगै गहिराइमा डुब्दै जाँदा आफ्नै मानसिक अवस्था धेरै पटक बिथोलिएको छ।’
२५ वर्ष लगाएर लेखिएको पुस्तकमा के छ?
२५ वर्ष लगाएर लेखिएको पुस्तकमा के छ? ‘अहिले नेपालबाट जति पनि वनस्पति विदेश पठाइँदै छ, ती सबै गुन्द्रुकको भाउमा गइरहेका छन्। जंगलबाट टिपेर ल्यायो, सुकायो, अनि विचौलियामार्फत व्यापारी हुँदै भारत पठायो।’
‘ढिलोचाँडो समाज पुस्तकमै फर्किन्छ’
‘ढिलोचाँडो समाज पुस्तकमै फर्किन्छ’ ‘केही वर्षअघि अमेरिका जाँदा हातमा पुस्तक, लठ्ठी र पानी हुन्थ्यो। पछिल्लो पटक अस्ट्रेलिया जाँदा हातमा लठ्ठी र पानी त थियो, तर पुस्तक थिएन, मोबाइल थियो। प्रविधिले उथलपुथल ल्याए पनि मोबाइल वा इन्टरनेटले पुस्तकको गन्ध र आत्मीयता दिन सक्दैन।’
‘किताब पढ्नु मेरो लागि ध्यान गर्नु जस्तै हो’
सागर बुढाथोकी
‘मान्छे एकाग्र छैन, समाजमा छटपटी छ। म आफू एकाग्र हुनका लागि किताब पढ्छु। कल्पनाशीलताको पाटा खुल्ने हुनाले पनि पढ्छु।’
‘निकुञ्ज क्षेत्रमा भएको बाटो सूर्योदयदेखि सूर्यास्तसम्म मात्रै खोल्नुपर्छ’
‘निकुञ्ज क्षेत्रमा भएको बाटो सूर्योदयदेखि सूर्यास्तसम्म मात्रै खोल्नुपर्छ’
‘संरक्षण क्षेत्रमा राति ११ बजेसम्म सडक खोल्नु दुःखदायी हो। जनताको सुविधाका लागि त ठीकै होला, तर वन्यजन्तुको दृष्टिले राम्रो होइन।’
‘लुकीछिपी विदेश गइरहेका मान्छेलाई जिउँदै समुद्रमा फालेको पनि देखें’
‘लुकीछिपी विदेश गइरहेका मान्छेलाई जिउँदै समुद्रमा फालेको पनि देखें’
‘लुकीछिपी विदेश जाने दुःखले जान्थे, जान्छन् भने पैसा तिरेर जानेहरू सुखले जान्छन्, फरक त्यति हो। दुवैको एउटै उद्देश्य काम गर्ने र पैसा कमाउने नै हो।’
‘नेपाल र भारतमा विद्यापति जस्ता कवि अर्का जन्मिएका छैनन्’ ‘मैथिली पदावलीले नै विद्यापतिको नाम चम्किएको हो। नेपाल र भारतमा मैथिली साहित्यमा उनी जस्ता कवि अर्का जन्मिएका छैनन्।’
‘द्वन्द्वका दागबारे लेख्न र बोल्न छाड्नु हुन्न’
‘द्वन्द्वका दागबारे लेख्न र बोल्न छाड्नु हुन्न’ ‘द्वन्द्वका घाउ अझै बाँकी छन्। पीडितले न्याय पाएका छैनन्। त्यसैले यो विषयमा अझै साहित्य लेखिनुपर्छ, सिनेमा बन्नुपर्छ र नाटक मञ्चन हुनुपर्छ।’
‘उमेर जति बढ्दै गयो त्यति नै बीपीको लेखनले प्रभावित पार्दै गयो’ ‘लेख्छु भन्दैमा मनगढन्ते कुरा लेखेर अबका पाठकले स्विकार्दैनन्। जति पाठक सचेत भएका छन् त्यसभन्दा बढी सचेत हुन पनि लेखकले धेरैभन्दा धेरै पढ्नैपर्छ।’
‘मुन्धुम मानव सभ्यताको इतिहास हो’ ‘मुन्धुम कुनै समुदायको धार्मिक ग्रन्थ मात्र नभई यो मानव सभ्यताको इतिहास हो। सामाजिक संस्कार र संस्कृतिको मुहान हो।’
‘सुअन्न र कुअन्नको भाष्यले हाम्रो खाने संस्कृतिमा प्रभाव पर्‍यो’ ‘यो मन पर्छ, त्यो मन पर्छ, यो मिठो लाग्छ, त्यो मिठो लाग्छ भन्ने पनि सापेक्षित रहेछ। जस्तो चीज खाने हाम्रो परम्परा र संस्कृति होइन, तर खाँदै गर्दा मिठो लाग्दै गयो।’
चुनाव प्रचार गर्न द्वारिकादेवी ठकुरानीले हातमा खोपेको त्यो ट्याटु
चुनाव प्रचार गर्न द्वारिकादेवी ठकुरानीले हातमा खोपेको त्यो ट्याटु ‘राजा महेन्द्रले जननिर्वाचित सरकार अपदस्त गरेपछि द्वारिकादेवी ठकुरानी सुदूरपश्चिमको मोर्चा सम्हाल्न भारतको पिथौरागढ र झुलाघाट मुकाम बनाएर बस्नुभयो। सीमावर्ती क्षेत्रका प्रशासनिक क्षेत्रमा आक्रमण गर्ने क्रममा आत्मसुरक्षाका लागि पेस्तोल बोक्नुहुन्थ्यो।’
‘बागमती त मरिसकेको छ’
‘बागमती त मरिसकेको छ’ ‘हामीले हेर्नुपर्ने खोलानदी सानातिना कीराफट्याङ्ग्रा, माछा, हाँस जिउने ठाउँ हो। उनीहरूको वासस्थान प्रदूषित मात्र गरेका छैनौं, मारेका छौं।’
‘महाभारतले सुखमा नमात्तिन र दुःखमा नआत्तिन सिकाउँछ’
‘महाभारतले सुखमा नमात्तिन र दुःखमा नआत्तिन सिकाउँछ’ ‘किताबले मानिसलाई बाँच्ने सीप दिन्छ, त्यो सीपले बौद्धिकता विकास र चेतनाको रूपान्तरण गर्न सक्छ। त्यसलाई मानिसले कसरी ग्रहण गर्छ भन्ने कुरामा भर पर्छ।’
किन मान्छेको मन कहिले बेचैन त कहिले उदास हुन्छ?
किन मान्छेको मन कहिले बेचैन त कहिले उदास हुन्छ? ‘एउटा मानिसको मानसिक स्वास्थ्य उसको हातमा मात्रै हुदैन। उसको परिवार, उसको वर्ग, उसले पाएको शिक्षा र संगत पनि मानसिक स्वास्थ्य राम्रो/नराम्रो बनाउने कारक बन्न सक्छ।’
‘चेपाङलाई बाघ बचाऊ भनेर मात्रै हुँदैन, आर्थिक रूपमा बलियो पनि बनाउनुपर्छ’
‘चेपाङलाई बाघ बचाऊ भनेर मात्रै हुँदैन, आर्थिक रूपमा बलियो पनि बनाउनुपर्छ’
‘एक्लोपन र प्रश्न गर्ने स्वभावले लेखक बनायो’ ‘अरूले जस्तै स्थिति सामान्य छ भनेर चित्त बुझाउन सक्दिनँ। आफूले देखेको समस्या औंल्याइहाल्छु। आफूसँगको विद्रोह पनि लेखनबाटै पोख्छु।’
‘पश्चिमाले लेखेको मात्रै पढ्यौं, पूर्वीय दर्शनमा पनि हिमालबारे विशद चर्चा गरिएको छ’
‘पश्चिमाले लेखेको मात्रै पढ्यौं, पूर्वीय दर्शनमा पनि हिमालबारे विशद चर्चा गरिएको छ’ ‘जुनसुकै पूर्वीय दर्शनका रचनामा कहीं न कहीं पर्वतको विषय नजोडिएको छैन। ऋग्वेद, अर्थववेद र सबै पुराणमा कहीं न कहीं हिमालको कुरा आएकै छन्।’