HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
हिमालखबर विशेष
अप्ठ्यारो काम गर्ने शेर्पाहरू किन प्रसन्न देखिन्छन्?
अप्ठ्यारो काम गर्ने शेर्पाहरू किन प्रसन्न देखिन्छन्?
टम रबर्टसन
अन्य समुदायका मान्छेभन्दा के साँच्चै शेर्पाहरू बढी उत्साही हुन्छन्? शेर्पाबारे टिप्पणी गर्ने विदेशीहरू जो प्रायः आरोहण कार्यका लागि शेर्पालाई काममा लिन्छन्, के उनीहरूसँग शेर्पाबारे बृहत् र गहन ज्ञान छ? के उनीहरूले शेर्पालाई वास्तवमै बुझेका छन्?
के हाँसोले स्वस्थ राख्छ?
के हाँसोले स्वस्थ राख्छ?
दैनिक मन फुकाएर हाँस्दा दुःख, पीडा मात्रै बिर्सिंदैन, शारीरिक र मानसिक रूपमा पनि स्वस्थ रहन सकिन्छ।
रेमिटेन्सले दिएको हाँसो
रेमिटेन्सले दिएको हाँसो
वैदेशिक रोजगारीका जति विरह व्यथा छन्, यसले नेपाली समाजलाई दिएको खुशी र सुखसुविधाको मूल्य पनि कम्ती छैन।
मेनुमा उपलब्ध हाँसोको डिजाइन
मेनुमा उपलब्ध हाँसोको डिजाइन हाम्रो मानसिक स्वास्थ्यसँग हाँसोको प्रत्यक्ष सम्बन्ध छ। त्यसलाई बुझेर संसारभर हाँस्ने क्लबहरू खुलेका छन्। मानिससँग हाँस्दा सुन्दर देखिने प्राकृतिक गुण छ। हामी श्रृंगार गरेर हाँसोलाई आफूले चाहेजस्तो बनाउन सक्छौँ।
हिन्दू पितृसत्ताले थिचेको महिलाको हाँसो
हिन्दू पितृसत्ताले थिचेको महिलाको हाँसो हिन्दू वर्णवादी समाजमा पितृसत्ताले महिलाको आर्थिक स्रोत, व्यक्तिगत स्वतन्त्रता र यौनिकतामा कब्जा जमाएको छ। उनीहरूको हाँसो नियन्त्रित छ। हाँसो नै खुशीको मापक हो भने, नेपाली महिलाको ओठमा कति समय हाँसो झल्कन्छ?
खुशीको स्रोतबारे के भन्छ बौद्ध दर्शन?
खुशीको स्रोतबारे के भन्छ बौद्ध दर्शन? बौद्ध धर्मको पञ्चशील आध्यात्मिक साधनाका लागि मात्रै नभएर लौकिक जीवनमा पनि खुशी र समृद्धि दिने कुरा हुन्। यिनलाई अक्षुण्ण राख्न सके मानिस आनन्दित हुनसक्छ।
‘सजिलो छैन हँसाउन’
‘सजिलो छैन हँसाउन’ विषयहरू एकनासका हुँदैनन्। परिवर्तनशील राजनीति, समाज, चेतना र प्रविधिका कारण हाँसोका विषय फेरिइरहन्छन्। उमेर अनुसार हाँस्ने विषय र तरिका फरक हुन्छ। युवा पुस्ता गम्भीर विषयमा ठट्टा रुचाउँदैन।
हाँस्यो कि नास्यो !
हाँस्यो कि नास्यो ! आफ्नो विषयक्षेत्रमा अक्सर हल्का काम गर्ने बौद्धिक र नेताहरू अनुहारको मुद्रामा भने, गम्भीर देखिन मन पराउँछन्। हुनुपर्ने त ठीक उल्टो हो, मुद्दामा गम्भीर, मुद्रामा हँसमुख।
हाँसो : अर्को ‘नेपाली ब्रान्ड’
हाँसो : अर्को ‘नेपाली ब्रान्ड’ पर्यटन क्षेत्रमा नेपाली हाँसो एउटा शक्तिशाली ब्रान्ड नै बनिसकेको छ। तर, हामीले यसको प्रव‍र्द्धन गर्न सकेका छैनौं। 
महिलालाई हाँस्न मात्र होइन, हँसाउन पनि गाह्रो !
महिलालाई हाँस्न मात्र होइन, हँसाउन पनि गाह्रो ! महिलाप्रति समाज पूर्वाग्रह र पूर्वधारणाले ग्रस्त हुँदा स्ट्यान्ड-अप कमेडीमा पनि पुरुषको प्रस्तुति मात्र तौलिने गरिन्छ भने महिलाको लुक्स, उमेर, लुगा, शिक्षादीक्षा, पारिवारिक पृष्ठभूमि, बोलाइ, हिँडाइ सबै पक्षमा टिप्पणी हुन्छ।
बुझे ह्युमर, नबुझे ट्युमर
बुझे ह्युमर, नबुझे ट्युमर राजतन्त्र उन्मूलन गरिने चर्चा चलेबाट केही क्रूद्ध ज्ञानेन्द्रले कृष्णप्रसाद भट्टराइलाई आक्रामक पाराले सोधेछन्ः “के हो प्रधानमन्त्रीजी, के अब हामीले भूतपूर्व अधिराजकुमार हुनुपर्ने ?” भट्टराईले फ्याट्ट भनेछन्, “सरकार त भूतपूर्व महाराजाधिराज नै होइबक्सन्छ नि !” जवाफ सुनेर राजा वीरेन्द्र मरीमरी हाँसेछन्।
नेपालीमा हास्यचेत कति ? 
नेपालीमा हास्यचेत कति ?  जुन समाज बढी अनौपचारिक हुन्छ, त्यहाँ हास्यचेत यसै मौलाउँछ। पंक्तिकारको अनुभवले के भन्छ भने, दक्षिण एसियालीको हास्यचेत युरोपेलीभन्दा त धेरै माथि छ नै, अमेरिकीभन्दा पनि कम छैन।
मीनले खिचेका ‘मीन्दास’ हाँसो
मीनले खिचेका ‘मीन्दास’ हाँसो तीन दशकयता देशी–विदेशी र सर्वसाधारणदेखि विशिष्ट व्यक्तिसम्मका थरीथरीका हाँसोको पोट्रेट खिच्दै आएका फोटोपत्रकार मीनरत्न वज्राचार्यसँग यी तस्वीरका रोचक कथा छन्। पछिल्लो समय उनी यिनै हँसिला तस्वीरको पुस्तक निकाल्ने चाँजोपाँजोमा लागेका छन्।
किन नियन्त्रित छ महिला हाँसो?
किन नियन्त्रित छ महिला हाँसो? 'महिला हाँसो' अनुचित मानेर सार्वजनिक रूपमै निर्धक्क हाँस्ने-हँसाउने अधिकार पुरुषलाई मात्रै प्रदान गरिएको समाजमा महिला हाँसेको देख्नु दुर्लभ हुनसक्छ, अस्वाभाविक होइन।
हाँसोको समाजशास्त्र : के हाँसो रमाइलो कुरा मात्र हो?
हाँसोको समाजशास्त्र : के हाँसो रमाइलो कुरा मात्र हो? कुनै पनि समाजको मूल्याङ्कन त्यो समाज कस्ता कुरामा हाँस्छ भन्ने कुराका आधारमा सबभन्दा राम्ररी गर्न सकिन्छ।
वैदेशिक रोजगारीलाई महामारीको तगारो, सामाजिक विश्रृङ्खलताको जोखिम
वैदेशिक रोजगारीलाई महामारीको तगारो, सामाजिक विश्रृङ्खलताको जोखिम
रमेश कुमार
वैदेशिक रोजगारीमा जान तम्तयार युवाको बाटो कोरोनाभाइरस महामारीको दुष्प्रभावले छेकेको छ। अहिलेको स्थिति लम्बिँदै जाँदा यसले निम्त्याउने परिणाम गम्भीर हुन सक्छ।
स्थलगत मधेस : जग्गा छ लालपुर्जा छैन, लालपुर्जा छ जग्गा छैन
स्थलगत मधेस : जग्गा छ लालपुर्जा छैन, लालपुर्जा छ जग्गा छैन
तराई–मधेसमा पुस्तौंदेखि बसोबास गरिआएको जग्गाको स्वामित्व दशौं हजार परिवारसँग छैन। जग्गा आफ्नो नाममा नहुँदा यी भूमिहीनले विभिन्न आर्थिक, सामाजिक समस्यासँग नियमित पौंठेजोरी खेल्नुपरेको छ।
कोरोनामुक्त भए पनि हटेन स्वास्थ्य समस्या, के हो ‘लङ कोभिड’ ?
कोरोनामुक्त भए पनि हटेन स्वास्थ्य समस्या, के हो ‘लङ कोभिड’ ?
कोभिड–१९ लागेर संक्रमणमुक्त भइसकेपछि पनि लामो समय विभिन्न शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्य समस्याले सताउने ‘लङ कोभिड’ बाट धेरै जना पीडित भइरहेका छन्, तर यस्तो समस्या हुन्छ भनेर सर्वसाधारणलाई थाहा नहुँदा अन्योल र तनाव थपिने गरेको छ।
बन्दाबन्दीकालमा सर्वोच्चले गरेको ‘जुडिसिएल एक्टिभिजम्’
बन्दाबन्दीकालमा सर्वोच्चले गरेको ‘जुडिसिएल एक्टिभिजम्’ कोभिड–१९ को संक्रमण रोकथामका लागि गरिएको बन्दाबन्दीलाई सर्वोच्च अदालतले नागरिकका मौलिक हकको कार्यान्वयनदेखि सरकारलाई जवाफदेही बनाउने उदाहरणीय आदेशहरू जारी गर्ने अवसर बनायो। 
महामारीबाट थलिएको अर्थतन्त्रले यसरी गर्दै छ उठ्ने कोशिश 
महामारीबाट थलिएको अर्थतन्त्रले यसरी गर्दै छ उठ्ने कोशिश  एक वर्षअघि शुरू भएको कोरोनाभाइरस महामारीले देशको अर्थतन्त्रलाई चार दशकपछि संकुचित मात्र बनाएन, कैयौं व्यवसायमा दीर्घकालसम्मकै लागि असर छोडेको छ। तर, बिस्तारै आर्थिक क्रियाकलाप चलायमान हुन थालेसँगै सुधारका संकेत देखिन थालेका छन्।
कोरोनाको त्रासबाटै बिरामी भइरहेका छन् ज्येष्ठ नागरिक
कोरोनाको त्रासबाटै बिरामी भइरहेका छन् ज्येष्ठ नागरिक विश्वका अन्य देशमा जस्तै नेपालमा पनि कोरोनाबाट संक्रमित हुनेमा धेरै ज्येष्ठ नागरिक नै परे। मृत्यु हुनेमा पनि ज्येष्ठ नागरिककै संख्या धेरै छ। यसले उनीहरूमा विभिन्न मनोसामाजिक समस्या देखापरिरहेको छ।
महिला मुक्तिको लागि कस्तो विचार र रणनीति ?
महिला मुक्तिको लागि कस्तो विचार र रणनीति ? महिला सम्बन्धी पूँजीवादी विकृत अवधारणालाई परास्त गर्दै समाजवादी व्यवस्था स्थापनाका लागि उत्पीडित र श्रमजीवी महिला आन्दोलनको तयारी गर्नु आजको आवश्यकता हो।
'महिलावादी आन्दोलनलाई लोकतन्त्र र विधिको शासनसँग जोड्नुपर्छ'
'महिलावादी आन्दोलनलाई लोकतन्त्र र विधिको शासनसँग जोड्नुपर्छ' अन्तर्राष्ट्रिय श्रमिक महिला दिवसको अवसरमा सर्वोच्च अदालतकी न्यायाधीश सपना प्रधान मल्लसँग नेपालको महिलावादी आन्दोलन, अधिकार कार्यान्वयनको अवस्था र आगामी चुनौतीबारे हिमालखबरका लागि तुफान न्यौपानेले गरेको संवाद:
जलवायु परिवर्तनविरुद्ध युवा महिलाको नेतृत्व
जलवायु परिवर्तनविरुद्ध युवा महिलाको नेतृत्व जलवायु परिवर्तनको जोखिमबारे जानकार नयाँ पुस्ताका केही महिला नेपालमा जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी चेतना जगाउन सक्रिय छन् ।
कसरी बढाउने नेतृत्वमा महिला सहभागिता ?
कसरी बढाउने नेतृत्वमा महिला सहभागिता ? मुलुकको नीति निर्माण र निर्णय गर्ने तहमा महिलाको प्रतिनिधित्व पछिल्लो समय तुलनात्मक रूपमा बढेको छ। तर, अपेक्षा गरे अनुसार संख्यात्मक र गुणात्मक सहभागिता बढाउन अझै चुनौती नै छ।
के हुन् त नेपाल विकासका अन्तर्विरोध ?
के हुन् त नेपाल विकासका अन्तर्विरोध ? नेपालको समूल विकास नहुनुमा भाग्यवाद, जात व्यवस्था र यससँग जोडिएका तमाम विकृति चाकरी, आफ्नो मान्छे, भनसुन जिम्मेवार छन् । र, यसको स्रोत हिन्दु वर्णवादी अवधारणा नै हो।
हाम्रो भाग्यवाद कसरी विकासको बाधक छ ?
हाम्रो भाग्यवाद कसरी विकासको बाधक छ ? जात प्रथाको इतिहास भएका कारण धर्म सापेक्ष नभएको एउटा छुट्टै जात प्रथा विकसित हुने खतरा छ, यस्तो प्रथा जहाँ सामाजिक रुपले गतिमान व्यक्तिहरु आफ्ना प्रतिद्वन्द्वी वा पछाडिबाट नजिक आइपुगेको अर्को व्यक्तिको बाटो छेकेर आफ्नो स्थिति बलियो बनाउने गर्छ।
डोरबहादुर हुनु र नहुनु
डोरबहादुर हुनु र नहुनु डोरबहादुर विष्टलिखित पुस्तक ‘भाग्यवाद र विकास’ले मानवशास्त्रको नेपाली स्कूल स्थापनाको जुन प्रयत्न गरेको थियो, नेपाली मानवशास्त्रले त्यस्तो मौलिक सैद्धान्तिक दृष्टिकोणसहित नेपाली समाजको व्याख्या र विश्लेषण गर्ने परम्परालाई समृद्ध पार्न नसक्नु हाम्रो सीमा रह्यो।
के हो बाहुनवाद ? के हो भाग्यवाद ? 
के हो बाहुनवाद ? के हो भाग्यवाद ?  डोरबहादुर विष्टले नेपाली समाज विज्ञानमा ठूलो गुण लगाएका छन् तर चर्चित पुस्तक ‘फेटलिज्म् एण्ड डेभलेपमेन्ट’ मा बाहुनवाद, भाग्यवाद, आफ्नो मान्छे र चाकरीको उनको निष्कर्ष सैद्धान्तिक तथा तर्कगत दुवै तहमा समस्याग्रस्त छ। 
‘भाग्यवाद र विकास’ मा कहाँ र किन गलत छन् डोरबहादुर ? 
‘भाग्यवाद र विकास’ मा कहाँ र किन गलत छन् डोरबहादुर ?  ​​​​​​​हो, ब्राह्मण अवधारणाहरूमा आधारित जातप्रथा नेपालको ठूलो सामाजिक समस्या हो तर ‘ब्राह्मणवाद’ सिर्जित ‘भाग्यवाद’ कै कारण देशको विकास हुन नसकेको हो भन्ने विष्टको विश्लेषण सही होइन।