HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
वाङ्‌मय
अंग्रेजीबाट लतारिएको नेपाली भाषा
अंग्रेजीबाट लतारिएको नेपाली भाषा
वसन्त थापा
शब्द निर्माण गर्दा हुन्छ र निर्माण गर्नु पनि पर्छ, आफ्नो भाषाको भण्डारलाई भरिपूर्ण बनाउने हो भने। नत्र अर्काको भाषाको भरौटे र लाचार छाया मात्र रहन जान्छौं।
बब्लु
बब्लु
दशैंमा निस्कने नयाँ नोट जस्तो थियो सागरको अनुहार। सफा। कटकटे। ओल्टाइपल्टाई हेरिरहूँ जस्तो लाग्ने। सुमसुम्याइरहूँ जस्तो लाग्ने।
पाँच सय वर्षअघिको त्यो काबुल !
पाँच सय वर्षअघिको त्यो काबुल !
भारतमा मुगल साम्राज्य बसाउने चर्चित बादशाह जाहिरूद्दीन मोहम्मद बाबरले १४ जुन १५०४ मा काबुल विजय गरेका थिए। हालै तालिबानले कब्जा गरेर फेरि चर्चित बनेको काबुलका बारेमा उनै बाबरको वर्णन:
मदन पुरस्कारको श्रेष्ठ सूचीमा नौ पुस्तक
मदन पुरस्कारको श्रेष्ठ सूचीमा नौ पुस्तक मदन पुरस्कारका लागि श्रेष्ठ सूचीमा नौ पुस्तक छनोट भएका छन्।
अन्तिम पात
अन्तिम पात सुरीले झ्यालबाट बाहिर हेरी। त्यहाँ जुनीले के गनेकी होली? त्यहाँ त अर्को घरको भित्ता मात्र थियो। त्यहाँ भित्ताको छेउमा एउटा बूढो रूख थियो। ठन्डी महीनाको चिसोले यसलाई भेटिसकेको थियो। यसका हाँगाबाट पातहरू प्रायः झरिसकेका थिए।
दश लाख
दश लाख बोनिनको घरमा दिनहुँ झगडा हुन्थ्यो। ती दुवै एकअर्कालाई घृणा गर्थे। लोग्नेकै दोषले १० लाख रुपियाँ पाउन नसकिएको हो भनेर बोनिनकी स्वास्नीले पनि भन्न छोडिन। कहिलेकाहीँ ऊ भन्थी- 'मैले अरू कुनै मानिससित बिहे गरेकी भए आज दुई हजार रुपियाँ प्रतिमास पाउने थिएँ।
मस्तिष्कघात भएका बैरागी काइँलाको स्वास्थ्यमा सुधार
मस्तिष्कघात भएका बैरागी काइँलाको स्वास्थ्यमा सुधार मस्तिष्कघात भएर अस्पताल भर्ना भएका नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका पूर्वकुलपति बैरागी काइँलाको स्वास्थ्यमा सुधार आएको छ।
आखिर तपाईं को हो?
आखिर तपाईं को हो? आफू श्रेयष्कर प्राणी हुनुको यति ठूलो घमण्ड किन? के तपाईं दिन र रातलाई साटफेर गर्न सक्नुहुन्छ? धर्तीमा नौ लाख तारा उदाउन सक्नुहुन्छ? आकाशको रङ फेर्न सक्नुहुन्छ? यो धन, दौलत, ऐस, आराम, यो वैभव के तपाईं आफैंले सिर्जना गर्नुभएको हो? तपाईँ आफ्ना हत्केलाका रेखा सोझ्याउन सक्नुहुन्न, आफ्नै ललाटको भाग्य पढ्न सक्नुहुन्न, अनि तपाईं को?
किन अझै सान्दर्भिक छन् अर्वेल?
किन अझै सान्दर्भिक छन् अर्वेल? सर्वसत्तावादविरुद्ध लेखन मार्फत खरो उभिएका जर्ज अर्वेलको सान्दर्भिकता उनी बितेर गएको सात दशक नाघिसक्दा अधिनायकवादको मोहले घरीघरी टाउको उठाइरहने समकालीन राजनीतिक परिवेशमा झन् बढेर गएको छ।
'अब तिमी सानी हैन'
'अब तिमी सानी हैन' गर्मी सकिनासाथ सानी र छुचुन्द्रोको बिहे हुनेवाला थियो। तर, सानी त्यसमा खुशी थिइन। उसलाई त्यो नीरस छुचुन्द्रो पटक्कै मन परेको थिएन। हरेक बिहान घाम झुल्किँदा र हरेक बेलुका घाम अस्ताउँदा ऊ ढोकाबाट बाहिर चियाउँथी।
साहित्यमा प्यालेस्टाइन-पीडा : 'उनीहरू मूलपाठ, हामी फूटनोट'
साहित्यमा प्यालेस्टाइन-पीडा : 'उनीहरू मूलपाठ, हामी फूटनोट' ऐतिहासिक आधारमा एघारौं शताब्दीको अन्त्यदेखि बसोबास गरेका हालका प्यालेस्टिनीलाई भूमिहीन र राज्यविहीन बनाउनु कुन मानवीयता हो? यदि यही दलिलको सहारा लिएर ऐतिहासिकताको दाबी गर्ने र अर्को पक्षलाई बहिष्करण गर्ने हो भने त संसारभरका कुनै भूगोल पनि चोखो रहनेछैन, हालको बहुल समाजको आकार र नक्शा पनि सग्लो रहनेछैन।
किताबसँगको लडाइँ
किताबसँगको लडाइँ मेरो उमेर जति बढ्दै गयो मलाई के कुरामा त्यति नै बढी मात्रामा विश्वास लाग्दै गयो भने महान् पुरुष तथा महिलाको संगतबाट जुन शिक्षा हासिल गर्न सकिन्छ, त्यस्तो शिक्षा कुनै किताब अथवा महँगा शैक्षिक सामग्रीबाट हासिल गर्न सकिँदैन!
साहित्यकार वानीरा गिरिको निधन
साहित्यकार वानीरा गिरिको निधन साहित्यकार वानीरा गिरिको आइतबार राति ७६ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ।
शिक्षा पाउन संघर्ष
शिक्षा पाउन संघर्ष शहरको बानीबेहोरा चाल पाएको थिइनँ। त्यसैले कहाँ जाने भनेर मैले पत्तो पाइनँ। मैले धेरै ठाउँमा बास मागेँ। तर, सबै ठाउँमा पैसा चाहिन्छ भने। मसँग एक पैसा थिएन। मसँग केही उपाय थिएन।
स्वादिला परदेशी निबन्धको भोक
स्वादिला परदेशी निबन्धको भोक 'पूर्णता हासिल गर्न कोशिशै नगर्नुभन्दा कोशिश गरेर असफल हुनु' अनुवादका लागि पनि त उत्तमै हुँदो हो!
के पृथ्वीनारायण शाह इसाईप्रति द्वेष राख्थे?
के पृथ्वीनारायण शाह इसाईप्रति द्वेष राख्थे?
सुजित मैनाली
किताबमा महेशराज पन्तले कुरा नचपाई स्पष्टसँग आफ्ना धारणा राखेका छन्। यसो गर्दैगर्दा उनी अन्य बौद्धिकप्रति निर्मम बनेका सन्दर्भ अनेक छन्।
तपाईं कति स्वतन्त्र हुनुहुन्छ?
तपाईं कति स्वतन्त्र हुनुहुन्छ?
कस्तो मानिसलाई पूर्ण रूपमा स्वतन्त्र मानिस भन्ने? यस्तै मानिसलाई त होला, जो आफूलाई मन परेका बेलामा, मन परेका ठाउँमा, मन परेको काम गर्न पाउँछ, अथवा उसलाई केही पनि काम नगरौं जस्तो लाग्यो भने, त्यसो गर्न पनि पाउँछ। यस्तो मान्छे संसारमा भेटिँदैन। यस्तो मान्छे संसारमा कहिल्यै हुन पनि सक्दैन।
खगेन्द्र संग्रौलालाई ४ लाख रुपैयाँको पहिचान सम्मान
खगेन्द्र संग्रौलालाई ४ लाख रुपैयाँको पहिचान सम्मान
लेखक खगेन्द्र संग्रौलालाई ४ वैशाखमा रू.४ लाख २ हजार २ रुपैयाँको ‘पहिचान सम्मान’बाट सम्मानित गरिएको छ। उनलाई पहिचान पुरस्कार कोषले सम्मान प्रदान गरेको हो।
'राजनीतिज्ञहरूसँग कहिल्यै निहुँ नखोज्‍नू !'
'राजनीतिज्ञहरूसँग कहिल्यै निहुँ नखोज्‍नू !' हिमालखबरको 'परदेशी साहित्य' स्तम्भ अन्तर्गत यसपटक पढ्नुस् भारतका विख्यात कवि गुलजारका पाँच कविता:
पञ्चायती
पञ्चायती घरमा सन्नाटा थियो। मृत्युको सन्नाटा। कसैको एक्लो जवान छोरा अनाहकमा मारिएपछि त्यस घरमा हुने सन्नाटा। यस्तो सन्नाटा जहाँ बुवा र आमालाई सान्त्वना दिन वा सम्झाउन घरभरि मानिस तथा आफन्तहरु त छन् तर कसैको पनि मुखबाट एकै शब्द निस्कन सकेको छैन।
जङ्गबहादुरको पालाको काठमाडौं
जङ्गबहादुरको पालाको काठमाडौं जङ्गबहादुर आफ्नाे शत्रुकाे हत्याका लागि कहिल्यै पनि धेरैबेर घोरिँदैनथे। उनका शत्रुहरूमध्ये ज्यादै भाग्यमानीहरूले भागेर ज्यान बचाए। भन्दछन्- राजाका भाइ अहिलेसम्म पनि भारतका धार्मिक स्थलहरूमा तीर्थयात्रा गर्दै छन्।
नेपाल किन भारतसँग टाढिएर चीनसँग नजिकिंदै छ ?
नेपाल किन भारतसँग टाढिएर चीनसँग नजिकिंदै छ ? जे होस्, नेपालको राजतन्त्र तथा नेताहरूले देशमा कथित भारतीय हस्तक्षेपको विरुद्धमा भारतविरोधी भाष्यलाई एक प्रभावकारी र लोकप्रिय प्रतिवादका रूपमा लामो समय प्रोत्साहित गरिरहे। जब कि दिल्लीले नेपाललाई भारतीय प्रभावलाई सन्तुलनमा राख्न ‘चिनियाँ कार्ड’ खेलेको आरोप लगाउने गर्थ्याे, तर यो एक्काइसौं शताब्दीको पहिलो दशकसम्म अवस्था यस्तो थिएन कि त्यस्तो कार्डले कुनै वास्तविक परिणाम निकालोस्। 
भाषाको पर्खालमा अनुवादको महत्त्व 
भाषाको पर्खालमा अनुवादको महत्त्व  अङ्ग्रेजी भाषाको उस्तो चलनचल्ती नभएको रुस तथा पूर्व सोभियत सङ्घका गणतन्त्रहरूलाई समेत ध्यानमा राखी रुसी भाषामा नेपाली साहित्यको प्रकाशनको पनि व्यवस्था गरिनु आवश्यक छ।
के हो शिक्षाको लक्ष्य ?
के हो शिक्षाको लक्ष्य ? स्कूल अथवा कलेज जानुपर्ने निश्चित कारणबारे सोचविचार नगरीकनै हामी स्कूल / कलेज गयौं भने शिक्षाको यो खाना खाइसक्दा हाम्रो पेट त भरिएला, तर त्यसले पोषक तत्त्व भने नदिन सक्छ।
बहुमूल्य पर्वतराज कञ्चनजंघा
बहुमूल्य पर्वतराज कञ्चनजंघा कञ्चनजंघा सजिलै भत्काउन सकिने, सियोको टुप्पो जस्तो सानो चुच्चो होइन। यो विशाल, भीमकाय र विस्तीर्ण मुद्राको, स्थूल र सुदृढ चुचुरो हो। यति हुँदाहुँदै पनि यो स्पष्ट र निर्दिष्ट बिन्दुमा अकाशिएको पनि छ।
'राम्रो रचना मीठो नेपाली' को कथा
'राम्रो रचना मीठो नेपाली' को कथा 'राम्रो रचना: मीठो नेपाली' पुस्तक मैले हडबडीमा नै लेखेको हुँ, मिहिनेत चाहिँ प्रशस्तै पर्‍यो। पुस्तक निस्केपछि यसले धेरै श्रेय पायो। आवश्यकता र अनुभवले मलाई यसतर्फ आकर्षित गराएको थियो।
महिलालाई नहोच्याई पुरुष अग्ला हुन सक्दैनन्?
महिलालाई नहोच्याई पुरुष अग्ला हुन सक्दैनन्? महिला र उनीहरूले राजनीति, बालबालिका, ज्याला, नैतिकता आदि विषयमा पारेको प्रभावबारे विशेषज्ञता हासिल गरेका असंख्य विद्वान् भद्रजनसँग परामर्श गर्नु भनेको समय बर्बाद गर्नु हो जस्तो मात्र देखिन्छ। उनीहरूले लेखेका किताब पल्टाउँदै नपल्टाउँदा बेस होला।
कथाकार माया ठकुरीलाई सम्मान
कथाकार माया ठकुरीलाई सम्मान बाँकेको कोहलपुरमा आयोजित कार्यक्रममा नेपाली आख्यानका क्षेत्रमा अतुलनीय योगदान गरेबापत ठकुरीलाई रू.२५  हजार ५५५ राशिसहित सम्मान गरिएको हो।
आफ्नै कोठा
आफ्नै कोठा म आख्यान लेख्नका लागि महिलालाई पैसा र आफ्नै कोठा चाहिन्छ भन्ने मेरो विचारबारे आफ्नो मत प्रस्तुत गर्न मात्र सक्छु। तपाईंहरूलाई थाहै छ, यसो गर्दा महिलाको वास्तविक स्वभाव र आख्यानको वास्तविक स्वभाव कस्तो हुन्छ भन्ने प्रश्नको जबाफ आउँदैन।
लीलालेखन किन ?
लीलालेखन किन ? यथार्थ मात्र होइन, यथार्थहरूभित्र रहेको सत्यतालाई पनि लेख्नुपर्छ- यो मन्तव्य पनि अधिकांश कवि लेखकहरुले उच्चारित गरेरै आएका छन्। 'सत्यता' तर आफ्नो-आफ्नो हुन्छ, आफ्नो-आफ्नो दृष्टिले देखेको।