HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
हिमाल खबरपत्रिका
विभेदका व्यथा उजागर गर्ने दुई पुस्तक
विभेदका व्यथा उजागर गर्ने दुई पुस्तक
गणेश खनिया
अलग अस्तित्व र पहिचान बोकेर असहज बाँचिरहेकाप्रति समभाव राखिए केही हदसम्म भए पनि विभेदरहित र न्यायपूर्ण समाज बनाउन सकिएला।
सम्भव छ सार्वजनिक शिक्षाको सुधार
सम्भव छ सार्वजनिक शिक्षाको सुधार
सार्वजनिक शिक्षालाई उकास्न संस्थागत र प्रणालीगत समस्या खुट्याएर काम गर्ने हो भने केही नमूना विद्यालयका सफलतालाई देशैभर विस्तार गर्न सकिन्छ।
अभिभावकले उठाएको स्कूल 
अभिभावकले उठाएको स्कूल 
धरानको पब्लिक हाइस्कूलले अभिभावकसँग थोरै शुल्क उठाएर विद्यार्थीलाई महँगा निजी स्कूलकै हाराहारी शिक्षा र सुविधा दिँदै आएको छ।
अपरिहार्य उद्यमशील शिक्षा
अपरिहार्य उद्यमशील शिक्षा परीक्षामुखी, कृत्रिम र बनावटी शिक्षाका कारण आज विद्यार्थी दक्ष नागरिक होइन, प्रश्नविहीन ‘यन्त्र’ बनिरहेका छन्।
अपाङ्गता भएकालाई विद्यालयमा ‘निषेध’
अपाङ्गता भएकालाई विद्यालयमा ‘निषेध’ विद्यालयहरू अपाङ्गता भएकाहरूलाई पढाउने छुट्टै स्रोतसाधन नभएको भन्दै भर्ना गर्नै मान्दैनन्, गरिहाले पनि ऐन विपरीत शुल्क असुल्छन्।
बालिका शिक्षामै असमानता
बालिका शिक्षामै असमानता विद्यालय शिक्षामा छात्राको सहभागिता उल्लेखनीय भए पनि सिकाइ उपलब्धिमा देखिएको असमानता हटाउन सरकारले विशेष पहल गर्नुपर्ने देखिन्छ।
जुन बलिया, तिनैमा लगानी
जुन बलिया, तिनैमा लगानी सरकारले नमूना बनाउने भन्दै स्रोतसाधन भएकै विद्यालयमा लगानी खन्याउँदा कमजोर विद्यालय कमजोरै रहिरहे।
कसरी बनाउने समावेशी शिक्षा?
कसरी बनाउने समावेशी शिक्षा? विगतमा एकात्मक राज्यव्यवस्थाले पाखा लगाएका जातजाति, लिङ्ग, वर्ग, क्षेत्रलाई न्याय दिन देशमा सङ्घीय व्यवस्था कार्यान्वयनमा आइसके पनि तीनै तहका सरकारले शिक्षामा सबैको पहुँच बनाउन प्राथमिकतापूर्वक बजेट र कार्यक्रम लागू गरेका छैनन्।
चेपाङको चिउरी चिन्ता
चेपाङको चिउरी चिन्ता चिउरीमा अग्राधिकार पाएका चेपाङलाई बोटै मासिन थालेपछि यससँग जोडिएको परम्परा, संस्कृति र जीविका जोगाउनु चुनौती बनेको छ।
गोबर, विज्ञ र कपीराइट
गोबर, विज्ञ र कपीराइट ‘म यो देशको होनहार लेखक हुँ। दाम राखेर ढोग्ने चलन आलोचित भएर हटे पनि पछिल्लो भेटमा हजुरको चरणकमलमा साष्टाङ्ग दण्डवत् गरेपश्चात् लालसलाम गरेकै हुँ।’
गर्भपतनमा प्रतिगमन
गर्भपतनमा प्रतिगमन गर्भपतनलाई एकातिर मौलिक अधिकार मान्ने, अर्कातिर फौजदारी अपराधमा सजाय तोक्ने प्रवृत्तिको चेपुवामा छन्, नेपाली महिला।
विद्यालय शिक्षामा बहुभाषिकता
विद्यालय शिक्षामा बहुभाषिकता हाम्रो जस्तो बहुभाषिक मुलुकमा बहुभाषिकता विनाको शिक्षाले समाज बुझ्ने र योग्य नागरिक उत्पादन गर्न सक्दैन। तसर्थ, भाषिक विभेदलाई अन्य विभेद सरह दण्डनीय मानेर शिक्षामा मातृभाषाहरूको प्रयोगलाई सुनिश्चित गरिनुपर्छ।
थन्क्याइएका दुई नायक
थन्क्याइएका दुई नायक राष्ट्रियता, पार्टी सिद्धान्त र सङ्गठन निर्माणमा बीपीको योगदान बिर्सने कांग्रेसी प्रवृत्ति कम्युनिष्ट पार्टी स्थापना मार्फत त्यस्तै भूमिका खेलेका पुष्पलालका सन्दर्भमा वामपन्थीहरूमा पनि देखिँदै छ।
नेपालको जलविद्युत्‌मा पेचिलो भूराजनीति
नेपालको जलविद्युत्‌मा पेचिलो भूराजनीति नेपालका नदीमा एकपछि अर्को जलविद्युत् आयोजना बनाउने अनुमति र द्विपक्षीय विद्युत् व्यापारमा हात माथि पारिरहेको भारत ऊर्जामा आफूप्रतिको निर्भरता बढाउने गरी कसरी हावी हुँदै छ?
जनतालाई होइन‚ जनतासँगै शासन
जनतालाई होइन‚ जनतासँगै शासन सार्वजनिक प्रशासनलाई जनमुखी बनाउन जनताको सहभागिता र प्रतिनिधित्वको ख्याल गर्नुपर्छ। जतिसुकै सक्षम र कुशल प्रशासक भए पनि समाज बुझेको छैन भने उसका योजना काम लाग्दैनन्।
सरुवा रोगमा घातक हेलचेक्र्याइँ
सरुवा रोगमा घातक हेलचेक्र्याइँ
सागर बुढाथोकी
सरुवा रोगको प्रकोप र यसबाट मानवीय क्षति बढिरहे पनि नियन्त्रणका नीति बनाउन तथा जनशक्ति र दीर्घकालीन पूर्वाधार तयार पार्न सरकारले चासो दिएकै छैन।
अति भो शिक्षामा राजनीतीकरण
अति भो शिक्षामा राजनीतीकरण
कमसल शिक्षा दिएर युवालाई शारीरिक श्रम गर्न विदेश पठाइरहने, आफ्नो जमीन बाँझो राखेर विप्रेषणको टेकोमा आयातमुखी अर्थतन्त्रमा बाँच्दै राष्ट्रवादको डिङ हाँकिरहनु अबको पुस्ताका लागि स्वीकार्य हुन सक्दैन।
किन गुणस्तरीय भएन स्वास्थ्य क्षेत्र?
किन गुणस्तरीय भएन स्वास्थ्य क्षेत्र?
स्वास्थ्य क्षेत्र गुणस्तरीय हुन नसक्नुमा निजी संस्थाको नाफाखोरी प्रवृत्ति र सरकारी सेवाको व्यवस्थापकीय कमजोरी मुख्य कारण हुन्।
एन्टिमाइक्रोबायल प्रतिरोधको जोखिम
एन्टिमाइक्रोबायल प्रतिरोधको जोखिम जनस्वास्थ्यका हिसाबले विश्वकै प्रमुख १० खतरामध्ये एक एन्टिमाइक्रोबायल प्रतिरोध कम गर्न नेपाल जस्तो गरीब मुलुकले झनै सचेतनापूर्वक काम गर्नुपर्ने देखिन्छ।
सङ्क्रमणको जोखिममा सफाइकर्मी
सङ्क्रमणको जोखिममा सफाइकर्मी शहर, कार्यालय, अस्पताल, घर सबैको सफाइ गर्ने हामी सफाइ कर्मचारीको सम्मान त परको कुरा, स्वास्थ्य र सुरक्षामा पनि कसैलाई वास्ता छैन।
एक स्वास्थ्यकर्मीको स्वीकारोक्ति
एक स्वास्थ्यकर्मीको स्वीकारोक्ति लगानी अस्पतालमा मात्र होइन, स्वास्थ्य समस्या निवारण, जीवनशैली र पोषण शिक्षामा पनि गर्नुपर्छ।
टेलिमेडिसिनको टेको
टेलिमेडिसिनको टेको देशभरका जिल्ला अस्पतालमा विशेषज्ञ सेवा पुर्‍याउने टेलिमेडिसिन विधि नेपालको स्वास्थ्य सेवामा परिवर्तनकारी कदम हुनेछ।
स्वास्थ्य र राज्य
स्वास्थ्य र राज्य देशको स्वास्थ्य प्रणालीमा कायम बेथिति देख्दा भने स्वास्थ्य अधिकारका अनेक आयामबारे चिन्तन-मनन गरेर हैन, ‘पोलिटिकल्ली करेक्ट’ हुन मात्र संविधानमा स्वास्थ्य अधिकारलाई प्रवेश दिएको भान हुन्छ।
अपर्याप्त ‘मिडवाइफ’
अपर्याप्त ‘मिडवाइफ’ मातृशिशु मृत्युदर घटाउने दिगो विकास लक्ष्य भेट्न सरकारले कम्तीमा तीनवर्षे प्रमाणपत्र तह पढेका १० हजारभन्दा बढी ‘मिडवाइफ’ उत्पादन गर्नुपर्छ।
व्यापारी अस्पताल, लाचार सरकार र निरीह नागरिक
व्यापारी अस्पताल, लाचार सरकार र निरीह नागरिक औषधि व्यवसायीले लिने बोनस र चिकित्सकलाई दिने उपहार, भ्रमण तथा सेमिनारको खर्च औषधिको मूल्यमा समावेश गरी गरीब असहाय बिरामीबाट असुल्ने प्रवृत्ति बढेको छ।
आदिवासीमाथि अन्त्यहीन असमानता
आदिवासीमाथि अन्त्यहीन असमानता अस्पताल खोल्दैमा आम जनता स्वस्थ हुँदैनन्। मनोसामाजिक अवस्था, पुस्तैनी विभेद र त्यसबाट सिर्जित तनावको व्यवस्थापन पनि सँगसँगै हुनुपर्छ।
उपचार खर्चले यसरी धकेल्दै छ गरीबीमा
उपचार खर्चले यसरी धकेल्दै छ गरीबीमा स्वास्थ्य प्रणालीले पैसा हुने र नहुनेप्रति एउटै दृष्टि राख्दा उपचार खर्च धान्न नसकेरै मानिसहरू गरीबीको रेखामुनि धकेलिँदै छन्।
सकिँदै सुन कछुवा
सकिँदै सुन कछुवा वन्यजन्तु संरक्षणको प्राथमिकताबाट छुटेको र मानवीय क्रियाकलापका कारण मासिंदै गएको सुन कछुवा जोगाउन संस्थागत अनुसन्धान र कार्ययोजना आवश्यक छ।
‘कुलोमा जुम्लीको काम देखेर उपभोक्ता समूह र स्वास्थ्यसेविका जन्मिए’
‘कुलोमा जुम्लीको काम देखेर उपभोक्ता समूह र स्वास्थ्यसेविका जन्मिए’ जुम्लामा समान विनिमय सम्बन्धी एउटा भनाइ प्रचलित थियो, ‘मीतले दिएको दही सिन्काले नापेर खानू।’ किनभने, उसलाई आफूकहाँ आउँदा उति नै खुवाउनुपर्ने हुन्छ।
स्वस्थ महिला, सक्षम महिला
स्वस्थ महिला, सक्षम महिला महिला सशक्तीकरण राज्यको मात्र दायित्व होइन, यो त घरबाटै शुरू हुनुपर्छ। जबसम्म परिवारले नवजात शिशु, विशेष गरी छोरीलाई हृदयबाटै स्वीकार र स्वागत गर्दैन, उसको समग्र विकास हुन सक्दैन।