सगरमाथा संवाद : वेबसाइटदेखि ब्रोसरसम्म गल्ती नै गल्ती
सरकारले नयाँ कार्यक्रम घोषणा गरिसके पनि वेबसाइटमा सञ्चालक समिति भनी पाँच वर्षअघिकै विवरणहरू छन्। कार्यक्रमको अंग्रेजी हिज्जेमा समेत एकरूपता छैन।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले मंगलबार ‘सगरमाथा संवाद’ कार्यक्रमको घोषणा गरे। जलवायु परिवर्तनले हिमाल र मानव जीवनमा ल्याउँदै गरेको संकटबारे विश्वसमुदायलाई समेत डाकेर छलफल चलाउने गरी सरकारले अन्तर्राष्ट्रिय हिमनदी वर्ष २०२५ का अवसरमा आगामी जेठ २ देखि ४ गतेसम्म यस्तो संवाद आयोजना गर्न लागेको हो।
अन्तर्राष्ट्रिय कूटनीतिक नियोग र संघसंस्थाका प्रतिनिधि सहित बोलाएर कार्यक्रम घोषणा गरे पनि सरकारले त्यसअघि गर्नुपर्ने न्यूनतम तयारी समेत नगरेको ‘सगरमाथा संवाद’ को वेबसाइट र प्रचार सामग्रीहरू हेर्दा थाहा हुन्छ।
कार्यक्रम घोषणा भएको पाँच दिन बित्दा पनि वेबसाइटमा करीब पाँच वर्षअघिको अर्थात् सन् २०१९ कै विवरणहरू छन् जुन अहिलेको वस्तुस्थितिसँग मेल खाँदैनन्। यसले गर्दा जलवायुजस्तो संवेदनशील मुद्दामा अन्तर्राष्ट्रिय समुदायसँग छलफल चलाउन लागिएको कार्यक्रमको वेबसाइट खोल्नेहरूले अद्यावधिक नगरिएका गलत सूचनाहरू पाउने जोखिम छ।
वेबसाइटमा उक्त कार्यक्रमको सञ्चालक समितिको संयोजकमा ‘परराष्ट्रमन्त्री प्रदीपकुमार ज्ञवाली’ भनी उल्लेख छ। जबकि ज्ञवाली परराष्ट्रमन्त्रीबाट हटेको निकै वर्ष भइसकेको छ। उनी २०७४ सालमा ओली नेतृत्वकै मन्त्रिपरिषद्मा परराष्ट्रमन्त्री थिए। अहिले आरजु राणा परराष्ट्रमन्त्री छिन्।
त्यस्तै, कार्यक्रमको सञ्चालक समिति सदस्यमा अर्थमन्त्री भनी युवराज खतिवडाको नाम छ। उनी पनि अर्थमन्त्रीबाट हटेको निकै भइसकेको छ। खतिवडा त्यति वेला ओली नेतृत्वकै मन्त्रिपरिषद्मा अर्थमन्त्री थिए। अहिले अर्थमन्त्री विष्णु पौडेल छन्। आयोजक समितिमा वन तथा वातावरणमन्त्रीका रूपमा शक्ति बस्नेतको नाम छ। अहिले वन मन्त्रालयको नेतृत्वमा ऐनबहादुर शाही छन्।
ओली नेतृत्वकै सरकारले सन् २०२० मै सगरमाथा संवाद आयोजना गर्न लागेको थियो। सोही अनुसार उति वेला कार्यक्रमका लागि सञ्चालक समिति समेत तयार पारेर वेबसाइटमा विवरण अपलोड गरिएको थियो। तर लगत्तै कोभिड-१९ महामारी शुरू भएको र त्यसपछि सरकार परिवर्तन भएकाले उक्त योजना थाती बस्यो। सोही योजना अहिले सरकारले फेरि घोषणा गरेको हो। तर सरकारी निकायले नयाँ घोषणा अघि वेबसाइटमा रहेका पुराना विवरण सच्याउनुपर्ने हेक्का भने राखेको देखिंदैन।
सरकारले तयार पारेको यो प्रचार सामग्रीमा संवाद शब्दको हिज्जेमा एकरूपता कायम नगरिएको प्रस्ट देखिन्छ।
लापरवाही यतिमै सीमित छैन। ‘सगरमाथा संवाद’ कार्यक्रमलाई अंग्रेजी रोमन अक्षरमा लेखिंदा पनि उस्तै हेलचेक्र्याइँ गरिएको छ। वेबसाइट, पुरानो कार्यक्रम र लोगोमा ‘संवाद’ शब्दको अंग्रेजी हिज्जे Sambaad लेखिएको छ। प्रचारका लागि बनाइएको सामग्रीमा चाहिं यही शब्दको हिज्जे Sambad उल्लेख गरिएको छ। यीमध्ये कुन चाहिं हिज्जे भाषिक रूपमा सही र आधिकारिक हो भन्नेमा संशय पैदा भएको छ।
यसले गम्भीर विषयमा हाम्रा सरकारी निकायको लापरवाही झल्काउनुका साथै तिनको व्यावसायिक दक्षताप्रति पनि प्रश्न खडा गरेको छ। सगरमाथा संवाद कार्यक्रमको समन्वय गरिराखेका वन तथा वातावरण मन्त्रालयका जलवायु परिवर्तन विभागका प्रमुख महेश्वर ढकाल वेबसाइट पाँच वर्ष पुरानो रहेकाले विवरण परिवर्तन भइनसकेको बताउँछन्। “मैले जिम्मेवारी पाएको एक हप्ता भयो। अब बन्ने क्रममा छ, तयारी भइराखेको छ,” उनी भन्छन्।
संवाद शब्दको अंग्रेजी हिज्जे फरक पर्नुमा भने गल्ती भएको ढकाल स्विकार्छन्। तापनि भाषागत समस्या ठूलो विषय नरहेको उनी टिप्पणी गर्छन्। “कार्यक्रमलाई सफल बनाउने विषय मुख्य हो, भाषा त मिलाउने कुरा हो,” ढकाल भन्छन्, “अब अंग्रेजी हिज्जे Sambaad नै कायम गरिनेछ।”
-1737622486.JPG)