राहुल सांकृत्यायन, धर्मानन्द र भगवान्लालले देखेको नेपालबारे चर्चा
भारतीय इतिहासकारले नेपालका विषयमा लेखेका पुस्तकबारे सोमबार पाटनमा चर्चा गरिएको छ।
मदन पुरस्कार पुस्तकालयले आयोजना गरेको ‘किताबका कुरा’ बहसमा भारतीय इतिहासकार मुरली रंगनाथनले नेपालका विषयमा भारतीय इतिहासकारले वर्णन गरेका पुस्तकका विषयमा चर्चा गरेका हुन्। रंगनाथनको प्रस्तुति मूलत: लेखकत्रय धर्मानन्द कोसम्बी, भगवान्लाल इन्द्रजी र राहुल सांकृत्यायनको नेपाल सम्बन्धी लेखनबारे केन्द्रित थियो।
प्रारम्भिक समयमा नेपालको वर्णन बेलायती लेखकका किताबमा फाट्टफुट्ट आएको उनले उल्लेख गरे। अझै पनि हिजोको नेपाललाई बुझ्न बेलायती किताब नै पल्टाइने गरिएको सुनाउँदै भारतीय इतिहासकारले नेपालबारे लेखेका विषयमा धेरैलाई थाहा नभएको उनको भनाइ थियो।
धर्मानन्द कोसम्बी, भगवान्लाल इन्द्रजी र राहुल सांकृत्यायनले यात्रावृत्तान्तमा नेपालको वर्णन गरेको उनले उल्लेख गरे। उनीहरूका विवरणले नेपालको इतिहास बुझ्न सहयोग हुने भएकाले तीनै इतिहासकारलाई पढ्न आवश्यक रहेको रंगनाथनको टिप्पणी थियो।
बहसमा सहभागीले नेपाली इतिहासमा राहुल सांकृत्यायनको नाम बढी प्रख्यात रहेको सुनाए। त्यस्तै, इतिहासकारमाझ भने भगवान्लाल इन्द्रजीको नाम आउने गरेको उनीहरूको भनाइ थियो।
तीनै जनाले नेपालबारे लेख्नुको कारण बौद्ध धर्म भएको रंगनाथनको भनाइ थियो। “यी तीनै जनाले मुख्यत: नेपालमा चासो राख्नुको कारण बौद्ध धर्मसँग सम्बन्धित संस्कृतिलाई बुझ्नु थियो,” उनले थपे, “तर बौद्ध धर्मका विहार र भिक्षुलाई अध्ययन गर्दै गर्दा उनीहरूले नेपाली, नेपालको समाज र राजनीतिक अवस्थाबारे पनि बुझ्ने मौका पाएको यात्रावृत्तान्तमा झल्किन्छ।”
नेपाल एकीकरण पूर्वको गोरखा राज्यदेखि शाहवंश हुँदै राणाशासनका विषयमा पनि भारतीय इतिहासकारहरूले यात्रावृत्तान्तमा उल्लेख गरेको उनले सुनाए। “मराठी, गुजराती लगायत भाषामा नेपालबारे उल्लेख गरेका छन् तर अनुवाद नभएकाले धेरैलाई थाहा छैन,” रंगनाथनले भने। भारतका विभिन्न भाषामा भएका लेखनलाई अनुवाद गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको उनले औंल्याए।
कार्यक्रम लेखक तथा पत्रकार कनकमणि दीक्षितले सञ्चालन गरेका थिए।
-1732175085.png)
-1732099242.jpg)
-1732097316.jpg)
