इन्टरपोलमा ‘डिफ्युजन नोटिस’ जारी भएकी अमला रोका को हुन्?

राजनीतिक संरक्षण पाउँदै आएकी रोल्पाकी अमला रोका विरुद्ध मुद्दा दर्ता भएको चार महीनापछि मात्रै सीआईबीले ‘डिफ्युजन नोटिस’ जारी गरेको छ।

साढे ६० किलोग्राम सुन तस्करीमा संलग्न भएको आरोपमा फरार अभियुक्तका रूपमा अदालतमा मुद्दा दर्ता गरेको पाँच महीनापछि प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी)ले अमला रोका विरुद्ध ‘डिफ्युजन नोटिस’ जारी गरेको छ।

अमला सहित २९ जनाको समूहले संगठित रूपमा सुन तस्करी गरेको भन्दै गत भदौ ३१ मा जिल्ला अदालत, काठमाडौंमा मुद्दा दायर भएको थियो। तीमध्ये २६ जना पक्राउ परिसकेका छन् भने अमला सहित जीवन चलाउने र भोला साह सोनार फरार छन्। अवैध सुन चोरी पैठारी, संगठित अपराध, अवैध विदेशी विनिमय कारोबार गरेको कसूर लागेकी अमला फरार छन्।

अमलाका पति दावा छिरिङलाई राजस्व अनुसन्धान विभागले गत साउनमा पक्राउ गरेको थियो। दावा पक्राउ परेपछि यो गिरोह अनुसन्धानमा तानिएको थियो। संगठित रूपमा अपराध भएको भन्दै विभागले थप अनुसन्धानका लागि सीआईबीलाई जिम्मा दिएको थियो।

अन्तर्देशीय आपराधिक सञ्जालमा अमला र उनका पति दावा नेपालस्थित प्रमुख योजनाकार रहेको अभियोजनमा दाबी गरिएको छ। दावा पक्राउ पर्ने बित्तिकै अमला सम्पर्कविहीन भएकी थिइन्।

को हुन् अमला?

रोल्पाको थवाङकी अमला २०७४ सालअघि नेकपा (माओवादी केन्द्र)को रोल्पा-काठमाडौं सम्पर्क मञ्चकी उपाध्यक्ष थिइन्। १० वर्षे सशस्त्र द्वन्द्वकालदेखि नै राजनीतिमा लागेकी अमलाले माओवादी मूलधारको राजनीतिमा आएपछि जडीबुटी व्यापार थालिन्।

दावाले अदालतमा दिएको बयान अुनसार २०६५ सालमा जडीबुटीको व्यापारका क्रममै उनको भेट अमलासँग भएको थियो। त्यसपछि दुवै जनाले विवाह गरेका थिए।

१७ वर्षको उमेरमा तिब्बती शरणार्थीका रूपमा नेपाल आएका दावा र अमलाले विवाह गरेपछि अवैध काममा साझेदारी गर्न थालेको घटनाक्रमले देखाउँछ। प्रहरीका अनुसार चिनियाँ नागरिकलाई नेपालमा अवैध काममा भित्र्याउने प्रमुख अजेन्ट रहेका दावालाई अमलाले साथ दिइन्।

दावा-अमला समूहले चिनियाँ नागरिकलाई अवैध कामका लागि नेपाल भित्र्याएको २०७६ असोजमा पहिलो पल्ट देखिएको प्रहरी अभिलेख छ। असोज ८ मा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा पाँच जना चिनियाँ नागरिकले ल्याएको २९३ थान मोबाइल, ल्यापटप प्रहरीले जफत गरेपछि दावाको समूह अवैध काम गरिरहेको खुलेको थियो।

प्रहरीले अनुमति विना सामान ल्याएको भन्दै भन्सारमै रोकेको थियो। त्यसको केही दिनपछि काठमाडौंको बूढानीलकण्ठमा रहेको रोयल स्यान्ड्स होटलले मगाएको भन्दै होटलको दर्ता प्रमाणपत्र र सामान मगाएको पत्र लिएर केही मानिस भन्सार पुगेका थिए।

यो होटल बूढानीलकण्ठ नगरपालिकाको कार्यालयमा मञ्जिल श्रेष्ठको नाममा दर्ता छ भने कम्पनी रजिस्ट्रार कार्यालयको अभिलेखमा मञ्जिल र अमला संस्थापक शेयरधनी रहेको उल्लेख छ। कम्पनी रजिस्ट्रार कार्यालयमा २०७५ मंसीरमा दर्ता भएको होटलका केही कित्ता शेयर चार महीनापछि चैत ७ गते चिनियाँ नागरिकद्वय लिन फेङचेङ र लिन लोङयुआनले खरीद गरेको देखिन्छ।

२०७६ सालमा प्रहरीले काठमाडौंमा १२२ जना चिनियाँ नागरिक पक्राउ गर्दा रोयल स्यान्ड्स होटल पनि अवैध अखडाको केन्द्र रहेको पाइएको थियो। चिनियाँ नागरिक पक्राउ पर्दा अमला-दावा प्रहरीकै सुराक पाएर भागेका थिए।

मञ्जिल, अमला र दावाले होटल, रेस्टुरेन्ट चलाउन चिनियाँ नागरिकसँग मिलेर अन्य कम्पनी पनि खोलेको त्यति वेलै प्रहरीले प्रमाण जुटाएको थियो। मञ्जिल, अमला, दावा सहित चिनियाँ नागरिक चु जिलियाङ, चेन काइमु र चोङ गुआङपेङको नाममा छङ फङ होटल सञ्चालन गर्ने गरी २०७६ कात्तिकमा कम्पनी दर्ता भएको देखिन्छ।

तीन वर्षअघि नै यो गिरोहको सञ्जाल पत्ता लागेको भए पनि प्रहरीले कानूनी कारबाहीमा ल्याएन। कतिसम्म भने ओरियन्टल इन्टरटेनमेन्ट अनलाइन र रोयल स्यान्ड्स टेक इन्टरटेनमेन्ट ग्याम्ब्लिङ कम्पनीको उद्देश्यमै अनलाइन ग्याम्ब्लिङ सञ्चालन गर्ने भनेर कम्पनी रजिस्ट्रार कार्यालयमा दर्ता भएको खुलेको थियो। कागजातमा रोयल स्यान्ड्स टेक अमला र मञ्जिलको नाममा दर्ता भएको देखिन्छ।

कानूनी कारबाहीबाट जोगिएको केही समयपछि नै यो समूह फेरि अवैध दुनियाँमा फर्किएको हो। २०७९ सालमा चिनियाँ नागरिकले ‘लोन एप’ मार्फत ऋणको जालोमा फसाएर अवैध असुली गरिरहेको भन्दै प्रहरीले काठमाडौं, रुपन्देही लगायत जिल्लामा छापा मारेको थियो। काठमाडौंको स्काई वर्ल्ड सर्भिस सेन्टर र रुपन्देहीको ब्लू स्काई बिजनेस सोलुसनमा छापा मारेर कम्पनीका कागजात केलाउँदा दावा-अमला समूह नै देखिएको थियो।

कम्पनी रजिस्ट्रार कार्यालयको अभिलेख अनुसार स्काई वर्ल्ड काठमाडौंका विजय श्रेष्ठ, रोल्पाका सुविन्द्र रोका मगर र सिन्धुपाल्चोकका पाल्साङ शेर्पाको नाममा दर्ता छ। ब्लू स्काईमा भने विजय र सुविन्द्र साझेदार छन्।

अदालतमा दायर भएको अभियोग अनुसार ब्लू स्काई र स्काई वर्ल्ड दुवै कम्पनीको व्यवस्थापक मञ्जिल रहेका छन्। कम्पनीधनी सुविन्द्र अमलाका दिवंगत पति सुजन प्रकाश रोकापट्टिका छोरा हुन्।

त्यस्तै, ‘लोन स्क्याम’ चलाएको भन्दै प्रहरीले काठमाडौंको ठमेलमा रहेको होटल भियना प्रालिमा गत साउनमै छापा मारेर चार जना चिनियाँ नागरिकबाट ल्यापटप, मोबाइल र सिम कार्डहरू बरामद गरेको थियो। बरामद सामानमा समेत ऋणीलाई धम्क्याएको, अश्लील फोटाहरू जोडेको भेटिएको थियो।

मञ्जिल र अमलाले घरधनी रत्नमान श्रेष्ठसँग होटल चलाउन सम्झौता गरेको प्रहरीको अनुसन्धान प्रतिवेदनमा उल्लेख छ। तर मञ्जिललाई प्रतिवादी बनाइए पनि अमलालाई भने उन्मुक्ति दिइएको थियो। पछि पक्राउ परेका दावाले त्यो होटल अमला र मञ्जिलको नाममा रहेको अदालतमा बयान दिएका छन्।

प्रहरीको अभिलेखमै आपराधिक ‘प्रोफाइल’ देखिएको चार वर्षपछि मात्र दावा-अमला अनुसन्धानको दायरामा आएका हुन्। अनुसन्धानमा संलग्न प्रहरीहरूका अनुसार माओवादीका केही नेतासँग गाँसिएको साइनोका कारण यो जोडी अवैध कर्ममा संरक्षित रहँदै आएको छ।

माओवादी नेता वर्षमान पुनका भाइ प्रनिश त दावा-अमला समूहका व्यापारिक साझेदार हुन्। काठमाडौं महानगरपालिका-२९ मा कार्यालय रहेको भियना मल्टिपर्पोज ग्रूपमा अमला, दीपक बूढा, सिशम रोका मगर र प्रनिशको शेयर छ। दीपक अमलाका भाइ हुन् भने सिशम छोरी। कम्पनीमा प्रनिशको ३० हजार कित्ता शेयर छ। यो पाटोमा भने सीआईबीले अनुसन्धान गरेन।

चिनियाँ मूलका दावाले बेल्जियमको नागरिकता पाएको भए पनि अमलाकै सहयोगमा नेपाली नागरिकता र राहदानी लिएका थिए। दावाले २०७४ पुस २० गते लिएको नेपाली नागरिकतामा नाम निमा तामाङ छ, जसको खुलासा हिमालले गरेको थियो। उनको नागरिकता रद्द भइसकेको छ।

दावाले नेपाली राहदानी समेत लिएका थिए। राहदानीको फाराममा आपत् पर्दा सम्पर्क हुने व्यक्तिको नाम अमला रोका राखिएको थियो।

राजनीतिक पृष्ठभूमि भए पनि २०७४ सालमा नेकपा (एमाले) र माओवादीबीच एकता भएर नेकपा बनेपछि अमलाले राजनीतिक भूमिका पाइनन्। त्यसपछि जोडतोडले अवैध कार्यमा लागेको प्रहरीको अनुसन्धानमा देखिन्छ। त्यही अवधिमा दावा, अमला र मञ्जिल श्रेष्ठको समूह चिनियाँ नागरिक मार्फत अवैध कार्यमा लागेको थियो।