देवदह चिनाउन बुद्ध-कला
.jpg)
–विक्रम खड्का
बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनीसँगै मावली देवदहलाई संसारभर चिनाउन स्थानीयले काष्ठकला कार्यशाला नै आयोजना गरे।
_1.jpg?1559919768978)
वरिपरि जंगल, बीचमा सानो समथर भू–भाग । १६ जेठसम्म यो सम्म भू–भागमा एउटा टेन्ट टाँगिएको थियो । टेन्टभित्र राखिएका काठका मुढामा साताभर टुङ् टुङ्, टुङ् टुङ् बजिरह्यो ।
रुपन्देही, देवदहस्थित गौतमबुद्ध सामुदायिक वनक्षेत्रमा गएको साता देशका विभिन्न क्षेत्रका १७ कलाकारले मुढामा कला कुँदे । मध्य जेठको ४० डिग्री सेल्सियसको गर्मी सहँदै उनीहरूले मुढामा आरा र बसिला चलाइरहे । हिजोसम्म बेकामे मुढाहरूले अनेक रूप पाए । लाग्छ, प्राण पाए ।
‘देवदहका पार्कलाई कलाले सजाऔं, ऐतिहासिक देवदहलाई विश्वमा चिनाऔं’ नाराका साथ नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठान र स्थानीय बुद्ध सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहको पहलमा यहाँ राष्ट्रिय काष्ठकला आयोजना गरियो । १० जेठदेखि संचालित एक साताको कार्यशालामा बुद्धसँग सम्बन्धित काष्ठकला बनाइयो ।
नेपाल ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठानका सदस्य समेत रहेका स्थानीय मूर्तिकार यमबहादुर थापा बुद्धवचन र कर्मलाई देशसँगै संसारमाझा चिनाउन कार्यशाला आयोजना गरिएको बताउँछन् ।
.jpg?1559917387007)
कार्यशालामा अनुभवी मूर्तिकार भुवन थापाले श्रीबच्च, अष्ठभगत बनाएका छन्, जसमा देवदहको नक्शा र पाकरी वृक्षको आकृति छ । प्रथमराज बज्राचार्यले तपस्यारत् बुद्धको मूर्ति तयार पारेका छन् ।
अनमारी तामाङले यशोधरा–राहुल र विशाल सारु मगरले वायुुको आकृति बनाएका छन् । बुद्धसँगै मायादेवी, प्रजापति गौतमी, शुद्धोधन तथा भिक्षुहरू समेतका १७ वटा कलाकृति कुँदिएको छ ।
कलाकारहरू बुद्ध र देवदह अध्ययनका क्रममा आसपासका विद्यालय पनि पुगेका थिए। कलाकारलाई आफ्ना रचना वाचन गरेर साहित्यकारहरूले साथ दिएका थिए ।
.jpg?1559917702233)
कार्यशाला आयोजकमध्येको बुद्ध सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहका अध्यक्ष टेकबहादुर राना बुद्ध मावली देवदह ओझेलमा परेको गुनासो गर्ने धेरै छन् तर काम गर्ने कोही नदेखिएपछि यो कार्यशाला आयोजना गरेको बताउँछन् । उनको भनाइमा, कार्यशालामा रु.२० लाखभन्दा बढी खर्च भएको छ।
कार्यशालाबाट निर्मित काष्ठकलाहरूलाई वनभित्रकै पार्कमा राखिने र पर्यटक आकर्षित गरिने लक्ष्य छ। तर, यी काष्ठकला राख्ने कुनै सुरक्षित स्थान भने पार्कमा देखिंदैन ।
देवदह बुद्धकालीन प्राचीन कोलिय गणराज्यको राजधानी भएर पनि प्रचारप्रसार हुन नसकेको देवदहका नगरप्रमुख हीरा केसी बताउँछन् । “अब नगरपालिकाले पनि देवदह चिनाउन नयाँ ढंगले सोच्नेछ”, उनी भन्छन् ।
-1732261651.jpg)
-1732259528.jpg)
-1732180391.jpg)