‘बारमा सुधार आवश्यक छ’
नेपाल बार एशोसिएसनका नवनिर्वाचित अध्यक्ष चण्डेश्वर श्रेष्ठ (६८) भन्छन्, “न्याय क्षेत्र सुधारका लागि गर्नुपर्ने धेरै छ।”
भर्खरै बार एशोसिएसनको नेतृत्व सम्हाल्नु भएको छ, नयाँ योजनाहरु के छन् ?
बारलाई प्राज्ञिक र व्यावसायिक संगठन बनाउने मेरो योजना हो । बार काउन्सिललाई क्रियाशील बनाउने, कानूनको अध्ययनलाई थप गुणस्तरीय बनाउन विश्वविद्यालयहरुसँग सहकार्य गर्ने, बार काउन्सिलको कानूनी शिक्षा समितिलाई सुदृढ बनाउने, कानून व्यवसायमा नवप्रवेशीलाई प्रशिक्षित गर्ने जस्ता निर्वाचनअघि गरेका प्रतिबद्धताहरु पूरा गर्नेछु ।
एशोसिएसनका पछिल्ला निर्वाचन राजनीतिक दलबीचका चुनाव जस्ता देखिए, पेशागत संगठनका लागि यो सुहाउँदो कुरा हो ?
कानून व्यवसायी कुनै राजनीतिक दलप्रति आस्थावान हुनसक्छ तर, उसको भूमिका कानून व्यवसायीको रुपमा कस्तो छ, त्यो मूल्यांकन गर्नुपर्छ । एशोसिएसन बाहिर भनिएजस्तो ‘दलीय झोला बोक्ने’ तहमा पुगेजस्तो लाग्दैन । यद्यपि, निर्वाचनका बेला भएका केही गतिविधिका कारण यसतर्फ सुधार भने आवश्यक देखिन्छ ।
न्यायाधीश नियुक्तिका लागि न्यायपरिषद्ले गरेको सिफारिश विवादमा पर्ने गरेको छ, यसलाई कसरी हेर्नुहुन्छ ?
हाम्रो न्याय प्रणालीलाई कस्तो बनाउने भन्ने कुराको शुरुआत न्यायाधीश नियुक्तिको चरणबाटै शुरु हुन्छ । नियुक्तिको आधार कुनै दल वा व्यक्तिसँगको निकटता हुन पुग्यो भने न्यायप्रणाली राम्रो हुनसक्दैन । त्यसैले न्याय सेवामा काम गर्ने हरेकको रेकर्ड राख्न शुरु गरिनुपर्छ, त्यसो हुँदा भविष्यमा को न्यायाधीश बन्नेछ भन्ने प्रश्नको जवाफ धेरै हदसम्म मिल्छ । न्यायसेवा बाहिरबाट न्यायाधीश ल्याउँदा दलीय आधार नभई उसको दक्षता र विज्ञतालाई आधार मान्नुपर्छ ।
न्यायक्षेत्र विचौलियाको चंगुलमा छ भनिन्छ नि !
यो कुरा आंशिक रुपमा सही भए पनि सुधार्नै नसकिने ठाउँमा पुगिसकेको भने होइन । अझै आशा गर्ने ठाउँ छ । न्याय प्रणालीप्रति भरोसा बढाउन न्यायिक नेतृत्वको अहम् भूमिका हुन्छ, त्यसमा साथ दिन हामी तयार छौं । यस दिशामा वर्तमान प्रधानन्यायाधीशको काविलियत देखिन बाँकी छ ।
न्यायपालिकाभित्र गुटबन्दीको अवस्था कस्तो छ ?
पहिले प्रधानन्यायाधीश हुन खोज्नेहरुबीच गुटबन्दी हुन्थ्यो । पछिल्ला वर्षहरुमा न्यायसेवाबाट आएका र कानून व्यवसायबाट आएकाहरुबीच नेतृत्वका लागि गुटबन्दी भएको महसूस गरिएको छ ।