फोहोर विरुद्धको अभियानमा अल्ट्रा धावक
नेपाली अल्ट्रा धावक मीरा राईले हाइकिङ रुट अन्तर्गतका केही स्थानहरुमा सरसफाइ अभियान थालेकी छिन्, उनले यसको सुरुवात चम्पादेवीबाट गरेकी छिन् ।
काठमाडौंबाट सबैभन्दा नजिकको हाइकिङ रुट चम्पादेवी-चन्द्रागिरि हो, जहाँबाट हिमालको मनमोहक दृश्यदेखि उपत्यका सहरसमेत एकैपटक हेर्न सकिन्छ।
जसरी वन्यजन्तु भएको घनाजंगलको बीचबाट यो बाटो शुरु हुन्छ । त्यसले मानिसहरुलाई निकै आकर्षित गर्छ । तर त्यस्तो सुन्दर प्रकृतिको बीचमा पनि प्लास्टिकजन्य फोहोरको डंगुरले प्राकृतिक सुन्दरतालाई नै लाेप गरिदिएको छ।
अहिले त्यही बाटोमा अल्ट्रा धावक मीरा राईको च्यारिटी संस्था मीरा राई इनिसियटिभले त्यहाँ जनचेतना फैलाउने र सरसफाइ गर्ने अभियानको थालनी गरेको छ । उनको अभियानमा स्थानीयहरुले पनि व्यापक साथ दिइरहेका छन्।
अन्तर्राष्ट्रिय म्याराथन धावक मीरा राईले शुरु गरेको उक्त अभियानमा ६५ जनाभन्दा धेरै स्वयंसेवकहरुले सहभागिता जनाएका छन् । त्यस रुटमा अहिले मीरा राईको उक्त संस्थाले विभिन्न ठाउँमा ३० वटा डस्टबिनका लागि प्रयोग हुने डोको र २० वटा संकेत चिन्ह राखेको छ।
मीरा राई इनिसियटिभले दक्षिणकाली नगरपालिका र स्थानीय फोहोर व्यवस्थापकसँग सहकार्य गरेर डोकोको फोहोर निरन्तर संकलन गर्ने सुनिश्चता पनि गरेको छ।
स्वयंसेवकहरुले उक्त क्षेत्रबाट ८० झोला प्लास्टिकका गिलास, कागज, खाजाहरु बेरेका प्लास्टिकका कागज आदि संकलन गरेर हटाएका छन्।
राईको उक्त संस्थाले नेपालमा म्याराथनमा महिलाको सहभागिता बढाउनका लागि प्रोत्साहन गर्ने काम गरिरहेको छ । यसअघि पनि राईले भनेकी थिइन्, "नेपाली महिला धावकलाई म जस्तै विश्वभर चिनाउनका लागि सक्दो सहयोग गर्नेछु ।"
नेपालमा केही अति सुन्दर प्राकृतिक र भौगोलिक विशेषताहरु छन् । ती विशेषताहरुले नेपालमा ट्रेल रनिङकाे अत्यधिक सम्भावना बोकेका छन् । तर अहिलेसम्म पनि त्यसको उचित व्यवस्थापन नहुँदा प्रयोगमा ल्याउन सकिएको छैन ।
यो रुटको प्राकृतिक दृश्य, सहरसँगको सहज पहुँच र नजिकको दूरीमा पर्ने भएकाले स्थानीय र पर्यटन दुवैका लागि निकै लोकप्रिय मानिन्छ ।
त्यो रुट भएर हाइकिङ, पिकनिक र घुमफिर गर्नेहरुको संख्यामा पछिल्लो समय अत्यधिक वृद्धि भएको छ । यसको अर्थ हो यस बाटोमा प्लास्टिकजन्य फोहोर र अरु धेरै दुर्गन्धका कारण समस्या पनि बढिरहेको छ ।
प्रदूषणले यहाँको सुन्दरतामा निकै नकरात्मक प्रभाव पारेको छ । जसका कारण घुम्न आउने मानिसको संख्यामा वृद्धि भए पनि त्यो दिगो रहने सम्भावना न्यून छ । यसको मूल समस्या चेतनाको कमी तथा स्कूल र घरपरिवारमा बालबालिकाहरुलाई सही तरिकाले फोहोर व्यवस्थापनबारे नसिकाउनु हो ।
फोहोर ब्यवस्थापनका लागि डस्टबिन र कन्टेनरको अभावका कारण मानिसहरु फोहोरलाई बाटोमा जताततै फालिदिने गर्छन् । यही कारण राई इनिसियटिभले जनचेतना फैलाउने र बाटोमा फोहोर उठाउने भाँडो राख्नका लागि पहल लिएको हो।
यहाँको सफा वातावरणले अरु पनि धावकहरुलाई अभ्यास गर्नका लागि सहज होस् र आकर्षण गरोस् भन्ने राई इनिसियटिभको मुख्य उद्देश्य हो ।
"यदि हामीसँग खेलाडीहरुका लागि राम्रो खेल मैदान हुने हो भने धेरै मीरा राईहरु जन्माउन सकिन्छ, जसले यो देशको नाम संसारसामु चिनाउन मद्दत गर्नेछन्," २० वटाभन्दा बढी अन्तर्राष्ट्रिय म्याराथुन प्रतियोगितामा भाग लिएर ८० किमीको दौडमा विश्व कीर्तिमान कायम गरेकी मीरा राईको विश्वास छ । यी पूर्व माओवादी लडाकू नेशनल जियोग्राफीकको सन् २०१७ को वर्ष व्यक्ति समेत हुन् ।
यस्तै सामुदायिक प्रयासले नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० लाई पनि सहयोग गर्ने बताउँछिन्, राई।
चम्पादेवी रुट
काठमाडौं उपत्यकाको दक्षिणी क्षेत्रमा रहेको चम्पादेवी औसत २३०० मिटरको उचाईमा रहेको तेस्रो अग्लो ठाउँ हो । यसको नाम वनकी रक्षक मानिने देवी, चम्पादेवीको नामबाट राखिएको हो । चम्पादेवीको मन्दिर चम्पादेवी क्षेत्रको टुप्पामा छ।
यसको प्राकृतिक आकर्षणका अलावा चम्पादेवीको टुप्पामा रहेको यस मन्दिरले पनि महत्वपूर्ण धार्मिक मान्यता राख्दछ । हालैका वर्षमा याे क्षेत्र साइकलिङ्ग, हाइकिङ, पिक्निक म्याराथन लगायतका मनोरञ्जनका लागि आकर्षणको केन्द्र मानिन्छ ।
चम्पादेवी जाने बाटोमा घना जंगल र वन्यजन्तुसँग प्रत्यक्ष साक्षात्कार गर्न पाइन्छ । यहाँ जानका लागि हात्तीवनको बाटो वा सीधै कीर्तिपुरबाट देउराली वा मच्छेगाउँको बाटो पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ।
चम्पादेवीबाट अन्नपूर्ण हिमाल, नुम्बुर, गणेश हिमाल, लाङटाङ, दोर्जे लाक्पालगायत रेन्जको नजिकबाट अवलोकन गर्न पाइन्छ । मौसम सफा भएको बेला सगरमाथा समेत चम्पादेवीबाट देख्न सकिन्छ ।
_1695277850.jpg)