HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
हिमाल सप्ताहान्त
‘अभिभावक आफूलाई किताब किन्छन्, छोराछोरीलाई चटक्कै बिर्सन्छन्’
अनिता भेटवाल
‘हामीकहाँ बालसाहित्य लेख्नेहरूलाई खासै गनिंदैन। मिडियाले पनि बालसाहित्य र यो लेख्नेलाई ठाउँ दिएको पाइँदैन।’
दशकदेखि पछ्याइरहेको नाटकघर सपना
दशकदेखि पछ्याइरहेको नाटकघर सपना
एउटा सपना पूरा हुन कति समय लाग्छ? चितवनका कलाकर्मीले नाटकघर सपना देखेको दशक बित्यो। अझै पूरा पनि भएको छैन, देख्न छोडेका पनि छैनन्।
‘महिला क्रिकेट उकास्न पुरुष टोलीलाई जत्तिकै हौसला दिइनुपर्छ’
‘महिला क्रिकेट उकास्न पुरुष टोलीलाई जत्तिकै हौसला दिइनुपर्छ’
‘कतिसँग व्यक्तिगत तालीम लिने हैसियतसम्म हुँदैन। क्रिकेट मात्र खेलेर आउने पैसाले टिक्नै गाह्रो छ। तत्काललाई मासिक तलब १० प्रतिशत नै बढे पनि ठूलो कुरा हुन्थ्यो।’
पुस्तकको उज्यालो संसार
पुस्तकको उज्यालो संसार उपन्यासकारले प्रस्तुत गरेको संसार किताब वरिपरिका मान्छेको कथा मात्र होइन, उदासी र एक्लोपन छाडेर अगाडि बढेको जीवनको उज्यालो क्षितिज र नयाँ शुरूआतको व्याख्या पनि हो।
डोजरे विकासले पर्यटक डोर्‍याउँदा फड्को मारेको गाउँको कथा
डोजरे विकासले पर्यटक डोर्‍याउँदा फड्को मारेको गाउँको कथा खोले, ढिंडो, कोदो, फापरले गुजारा चलाउने गाउँ केही वर्षकै अन्तरालमा समृद्ध त बनेको छ नै, वर्षमा लाख पाहुनाको सत्कार गरेर ख्याति पनि कमाइरहेको छ। कसरी?
गहन र खोजी रिपोर्टिङ गर्न नेपाली मिडियामा लगानी छैन
गहन र खोजी रिपोर्टिङ गर्न नेपाली मिडियामा लगानी छैन अन्तर्राष्ट्रिय मिडियासँग यथेष्ट स्रोतसाधन हुने र प्राथमिकता पनि भएकाले उनीहरूको काम गजब देखिन्छ, प्रस्तुति शानदार हुन्छ। एउटा सामग्री तयार गर्न ठूलै टीम जुटेको हुन्छ। तर नेपालमा न त्यस्तो स्रोतसाधन छ न त पत्रकारलाई त्यस्तो अवसर छ।
पर्वतहरूको बीचमा उभिंदा...
पर्वतहरूको बीचमा उभिंदा... लाङटाङबाट फर्किंदा अनुभव र स्मृति मात्रै होइन, थुप्रै कहानी बोकेर आएँ। पछि कुनै समय फेरि त्यहाँ जाने बहाना छोडेर आएँ।
“पाठकले ‘साला देशमें क्या है’ लेख्नुस् भन्न थालेका छन्” “लाहुरबाट फर्केका र लाहुर हिंडेका युवाहरू मजाक मजाकमा ‘साला पहाडमें क्या है’ भन्थे। त्यो मलाई मजाक मात्र लागेन, त्यस भनाइभित्र आफ्नो गाउँघर र देश छोड्नुपरेको पीडा लुकेको बोध हुन्थ्यो। अझ गहिरिएर सोच्दै जाँदा लाहुरेहरूको त्यो भनाइ आफ्नो गाउँ र देशप्रति अपनत्वको अभावको  प्रकटीकरण हो भन्ने लाग्यो।”
अफगानिस्तानमा बन्दूक छल्दै रिपोर्टिङ गरें, पत्रकारिता ‘मिस’ गर्छु समाचार छापिएपछि अफगानिस्तानमा बन्धक बनाई जोखिमपूर्ण काममा लगाइएका, यौनदासी बनाइएका नेपालीले मुक्ति पाए। म आफैं भने त्यहाँ जाँदा लागेको खर्चले तीन वर्ष ऋणमा डुबें।
प्राकृतिक पत्रकारबाट के सिक्ने?
प्राकृतिक पत्रकारबाट के सिक्ने? आफ्नो बथानको कोही मरे भने मलामी जाने, बथानमा बस्ने, जीवनमा एउटै मात्र जोडी बनाउने र नयाँ मानिस आइपुग्दा खबर पुर्‍याउने कागबाट मानिसले जीवनका धेरै पक्ष सिक्न सक्छन्।
संसारलाई सिकाउने सामुदायिक वनको कथा
संसारलाई सिकाउने सामुदायिक वनको कथा
‘बाँच्ने काइदा राउटेबाट सिक्नुपर्छ’ ‘अन्य समुदायले आफूलाई चाहिनेभन्दा धेरै प्रकृतिबाट दोहन गरिरहेका छन्। राउटेले भने आफूलाई चाहिने जति मात्रै प्रकृतिबाट लिइरहेको छ।’
डा‍. मनमोहन सिंहको ‘बदलिंदो भारत’
डा‍. मनमोहन सिंहको ‘बदलिंदो भारत’ भारतका पूर्व प्रधानमन्त्री डा. मनमोहन सिंहको ‘चेन्जिङ इन्डिया’ तेस्रो विश्वका राजनीतिज्ञका लागि कामकाजी किताब हो भने अरूका लागि भारतीय अर्थतन्त्रको इतिहास।
जब अख्तियारका आयुक्तले घूस लिएको भिडिओ प्रधानमन्त्रीको हातमा पुग्यो अख्तियारका आयुक्त राजनारायण पाठकले इन्जिनियरीङ कलेजको सम्पत्ति व्यक्तिका नाममा बनाइदिन घूस लिएको समाचार प्रकाशन भएपछि भिडिओ लुकाइरहेकाहरू पनि सार्वजनिक गर्न बाध्य भएका थिए।
गन्तव्यभन्दा बेजोड यात्राको रोमाञ्च (घुमन्तेका १० रोजाइ)
गन्तव्यभन्दा बेजोड यात्राको रोमाञ्च (घुमन्तेका १० रोजाइ) एक नेपाली युवाको शोखको रुपमा शुरू भएको ‘घुमन्ते’ यात्राले पूरै पुस्तालाई नै आफ्नो देश दर्शन गर्न प्रेरित गरिरहेको छ।
‘बीपीको जस्तोसुकै व्यस्त समयमा पनि किताब पढ्ने बानी रहेछ’
‘बीपीको जस्तोसुकै व्यस्त समयमा पनि किताब पढ्ने बानी रहेछ’
अनिता भेटवाल
‘भारतीय स्वतन्त्रता संग्राममा लागेका नेताहरूबाट पढ्ने संस्कार सिक्नुभयो। जेल जीवनलाई कसरी सिर्जनात्मक बनाउने भन्ने कुरा सिक्नुभयो र त्यसलाई आफ्नो बानी बनाउनुभयो।’
पृथ्वीनारायण शाहबारे पुस्तक लेख्दा
पृथ्वीनारायण शाहबारे पुस्तक लेख्दा
पृथ्वीनारायण शाहलाई दानवीकरण गर्नु ठूलो मूर्खता हो, तर पृथ्वीनारायणको देवत्वकरणले उनकै मूल्यलाई विघटन गरिरहेको छ।
पुस्तक पढ्ने कि जीवन?
पुस्तक पढ्ने कि जीवन?
‘राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले हत्यारा छोड्ने सिफारिशमा ल्याप्चे ठोकेछन्। अहिले गिडगिडाउँदै छन्- राष्ट्रपतिको बाध्यात्मक कर्तव्य, राष्ट्रपतिलाई दोष नदिनू। बबुरोलाई गई सोधौं- के पढ्ने, किन पढ्ने? दर्जनौं किताबका नाम लिन सक्छन्।’
राज्यसंयन्त्र र पत्रकार दाताको मुट्ठीमा छन् व्यापारिक संस्थाको प्रेस विज्ञप्ति छाप्नु वा दाताले बनाइदिएको भाष्य प्रचार गर्नुलाई ‘बिजनेस’ र ‘इकोनोमिक’ पत्रकारिता भन्न थालिएको छ।
आफ्नै देशवासी दुश्मन हुन सक्दैनन्
आफ्नै देशवासी दुश्मन हुन सक्दैनन् यदि देश र समाजलाई बुझ्नु छ भने देशवासीका विश्वासका समस्त साहित्य, वेदादि र मुन्धुम पढ्नै पर्छ। पढाउनै पर्छ। देशको सांस्कृतिक इतिहास यही हो भनेर अरूको बुझ्दै नबुझी आफ्नो कुरा थोपर्न मिल्छ जस्तो लाग्दैन।
‘हजुरआमा पुस्ताले संघर्ष नगरेको भए नातिनी पुस्ताले यत्तिको स्वतन्त्रता पाउँदैनथ्यो’ ‘पहिलाका हजुरआमा दुःखसँग भाग्ने होइन, जुध्ने गरेको पाइन्छ। महिला घर, परिवार र समाजका अनेक बाधाअड्चन छिचोलेर आजको अवस्थासम्म पुगेका हुन्।’
पाँच लाख पर्यटक भित्र्याउने गाउँ
पाँच लाख पर्यटक भित्र्याउने गाउँ युवा तथा तन्नेरी विदेश र शहरतिर पलायन भएर गाउँ रित्तिंदै गएको वेला बर्दियाको एउटा गाउँले भने गत ११ वर्षमा पाँच लाख आन्तरिक पर्यटक भित्र्याएको छ।
हामी विदेश जाँदा तँ सक्कली कि नक्कली नेपाली भनेर सोधिने अवस्था आएको छ समाचार छापिएपछि खतरा र चेतावनीयुक्त प्रतिक्रिया आए। दुई-तीन वटा फोन बोकेर हिंड्नुपर्ने, घर नगई बाहिर बस्नुपर्ने अवस्था आयो।
डिजिटल जमानामा किन आवश्यक छ हस्तलेखन?
डिजिटल जमानामा किन आवश्यक छ हस्तलेखन? टाइपिङका आफ्नै विशेषता छन्, तर विषय बुझ्न र स्मृतिमा राख्न हस्तलेखन नछुटाएकै राम्रो।
‘प्रेम विनाको यौन अपराध हो’ ‘आफूलाई परिवर्तन गर्नका लागि पढ्नुपर्छ। स्कूल, कलेज र विश्वविद्यालयमा पढेर डिग्री हासिल होला, तर चेतनशील हुन सकिंदैन।’
‘ज्ञानेन्द्र शाहले डेढ लाख डलरको दरमा गैंडा बेचेका थिए’ त्यो रिपोर्ट आएपछि रेडियो नेपालमा बाक्लै आइजाइ गर्न थालेका तत्कालीन शाही नेपाली सेनाका एक अधिकृतले मलाई सतर्क गराउँदै भने, ‘तपाईंले खतरा लेख्नुभएछ, दरबारमा गम्भीर छलफल हुँदै छ रे!’
‘बुद्ध जातिवाद विरोधी थिए, समान आर्थिक अधिकार हुनुपर्छ भन्ने मान्यता राख्थे’
‘बुद्ध जातिवाद विरोधी थिए, समान आर्थिक अधिकार हुनुपर्छ भन्ने मान्यता राख्थे’ ‘गृहस्थ जीवनमा बस्न उनलाई असजिलो लाग्यो, गृहस्थ जीवन दुःखको घर र सन्न्यासी जीवन पन्छीका लागि स्वतन्त्र आकाश जस्तै लागेर सिद्धार्थले गृहत्याग गरेका हुन्।’
सार्वजनिक जीवनमा महिला उपस्थितिको अभिलेख
सार्वजनिक जीवनमा महिला उपस्थितिको अभिलेख थुप्रै तस्वीर सङ्कलित ‘सार्वजनिक जीवनमा महिला’ पुस्तक महिलावादी स्मृतिको अभियानमा एउटा महत्त्वपूर्ण दस्तावेज बन्न पुगेको छ।
नेपालबाट प्रकाशित स्टोरीले यूरोपमा तरङ्ग रिपोर्टिङको क्रममा थकित र भावनात्मक रूपमा गलित भएकी म स्टोरीमा आएका प्रतिक्रिया र प्रभावबाट उत्साहित भएँ। त्यसले यूरोपमै तरङ्ग ल्याइदियो भने एम्नेस्टी इन्टरन्याशनल अवार्ड पनि पायो।
‘सुवर्णशमशेरको पैसा नभएको भए प्रजातन्त्र ढिलो आउन सक्थ्यो’ ‘इतिहास लेखन जसरी भइरहेको छ, त्यसले पनि असन्तुष्ट बनाउँछ। जोकोहीले जेसुकै कुरा पनि लेखिदिएका छन्।’