HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
संस्कृति
‘२१औं शताब्दीका अरनिको’
‘२१औं शताब्दीका अरनिको’
उजय बज्राचार्य
राजकुमार दाइले (राजकुमार शाक्य) ले पूर्वी भुटानको तकिलामा बनाएको गुरु पद्मसम्‍भवको विशाल मूर्ति अहिले प्रख्यात बनेको छ। मूर्ति निर्माणका बेला कालिगडहरूले सम्पूर्ण काम हातैले गरेको देखेपछि भुटानका तत्कालीन प्रधानमन्त्री जिग्मे वाई. थिन्लेले यसलाई विश्वकै एउटा नमूना हुने भन्दै उहाँको काँध थपथपाउनुभएको थियो।
नयनराज पाण्डेको ‘जियरा’ सार्वजनिक
नयनराज पाण्डेको ‘जियरा’ सार्वजनिक
लेखक नयनराज पाण्डेको नयाँ कृति ‘जियरा’ सोमबारबाट बजारमा आएको छ। 
कँडेल र थुलुङलाई वातावरण साहित्य पुरस्कार
कँडेल र थुलुङलाई वातावरण साहित्य पुरस्कार
विश्व वातावरण दिवसका अवसरमा दुई जना स्रष्टालाई पर्यावरण साहित्य पुरस्कार प्रदान गरिने भएको छ।
साहित्यमा प्यालेस्टाइन-पीडा : 'उनीहरू मूलपाठ, हामी फूटनोट'
साहित्यमा प्यालेस्टाइन-पीडा : 'उनीहरू मूलपाठ, हामी फूटनोट' ऐतिहासिक आधारमा एघारौं शताब्दीको अन्त्यदेखि बसोबास गरेका हालका प्यालेस्टिनीलाई भूमिहीन र राज्यविहीन बनाउनु कुन मानवीयता हो? यदि यही दलिलको सहारा लिएर ऐतिहासिकताको दाबी गर्ने र अर्को पक्षलाई बहिष्करण गर्ने हो भने त संसारभरका कुनै भूगोल पनि चोखो रहनेछैन, हालको बहुल समाजको आकार र नक्शा पनि सग्लो रहनेछैन।
उर्दू गजलको काठमाडौं सफर!
उर्दू गजलको काठमाडौं सफर! हामीसँगको पहिलो भेटमा कौशरले एउटा एउटा पाना झिकेर त्यसमा लेखिएका गजल सुनाएका थिए। “लेख्यो, सुनायो, पछि हराउँछ, फेरि नयाँ लेख्यो,” उनले भनेका थिए। त्यसपछि हस्तले नेपालगञ्जका स्टेशनरी पसलमा पाइने सबैभन्दा राम्रो र ठूलो नोट बुक किनेर कौशरलाई दिएका थिए, अबदेखि आफ्ना शायरी यसैमा लेख्नु भनेर। त्यही नोट बुक पल्टाएर अर्काे शायरी गाए कौशरले। 
गोपाल योञ्जनबारे पिटर जे कार्थकले छरेका भ्रम र तथ्य
गोपाल योञ्जनबारे पिटर जे कार्थकले छरेका भ्रम र तथ्य गोपाल योञ्जन सम्बन्धी लेखमा पिटर जे. कार्थकले बारम्बार अम्बर गुरूङको चर्चा छिराएका छन्। योञ्जनलाई एक ठाउँ 'ऊ आफैं एउटा इन्स्टिच्यूसन बनिसकेको'  भन्ने वाक्यमा समेत गुरूङको नाम घुसाएका छन्। यसबाट ‘अम्बर गुरुङलाई जबर्जस्ती भए पनि गोपाल योञ्जनको गुरु बनाउने उनको आफ्नो एकल अभिप्राय देखिन्छ। यस्तो इतिहास पढ्नेले भोलिका दिनमा कस्तो धारणा बनाउँलान्?
किताबसँगको लडाइँ
किताबसँगको लडाइँ मेरो उमेर जति बढ्दै गयो मलाई के कुरामा त्यति नै बढी मात्रामा विश्वास लाग्दै गयो भने महान् पुरुष तथा महिलाको संगतबाट जुन शिक्षा हासिल गर्न सकिन्छ, त्यस्तो शिक्षा कुनै किताब अथवा महँगा शैक्षिक सामग्रीबाट हासिल गर्न सकिँदैन!
कोरोना संक्रमित वरिष्ठ गायक श्रेष्ठ खतरामुक्त, सरकारको बेवास्ता!
कोरोना संक्रमित वरिष्ठ गायक श्रेष्ठ खतरामुक्त, सरकारको बेवास्ता! देशकै निधी यी वरिष्ठ गायक सिकिस्त भइरहँदा पनि सरकार र नेपाल सङ्गीत तथा नाट्य प्रतिष्ठानले कुनै चासो नदेखाएको श्रेष्ठका एक सहकर्मीको गुनासो छ।
राजसंस्था जोगाउन चाहन्थे गिरिजाप्रसाद!
राजसंस्था जोगाउन चाहन्थे गिरिजाप्रसाद! संविधानसभाको पहिलो बैठकले गणतन्त्र घोषणा गर्नुअघि तत्कालीन प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालाले राजतन्त्र जोगाउन दरबारसामु विकल्प समेत दिएका थिए, तर ज्ञानेन्द्र शाहले त्यसलाई सुन्नै चाहेनन्।
बुद्ध जयन्तीलाई किन भनिन्छ ‘फूलको पूर्णिमा’ ?
बुद्ध जयन्तीलाई किन भनिन्छ ‘फूलको पूर्णिमा’ ? वैशाख पूर्णिमाको दिन मानिने बुद्ध जयन्तीलाई फूलको दिन किन भनिन्छ भन्ने कुरो बुझ्न वसन्तोत्सवको प्रतीकको रुपमा देखाइने शालभञ्जिकाको प्रतिमाले हामीलाई धेरै मद्दत गर्छ।
साहित्यकार वानीरा गिरिको निधन
साहित्यकार वानीरा गिरिको निधन साहित्यकार वानीरा गिरिको आइतबार राति ७६ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ।
शिक्षा पाउन संघर्ष
शिक्षा पाउन संघर्ष शहरको बानीबेहोरा चाल पाएको थिइनँ। त्यसैले कहाँ जाने भनेर मैले पत्तो पाइनँ। मैले धेरै ठाउँमा बास मागेँ। तर, सबै ठाउँमा पैसा चाहिन्छ भने। मसँग एक पैसा थिएन। मसँग केही उपाय थिएन।
गोपाल योञ्जनः एक ‘सङ्गीत सन्न्यासी’
गोपाल योञ्जनः एक ‘सङ्गीत सन्न्यासी’ त्यस रात हाम्रो छुट्टी थियो। हामी रक्सी पिउँदै, गीत सुन्दै बसिरहेका थियौँ। नजाने कहाँबाट हाम्रो कोठामा गोपाल योञ्जन फुत्त झुल्कियो। सम्भवतः त्यस साँझ उसले रिञ्छेनसँग भेटेर आएको हुनुपर्छ। दुईबीच प्रेमको पालुवा पलाएको सुइँको हामीले पाइसकेका थियौं।
‘राज्यले गोपाल योञ्जन र प्रेमध्वज प्रधानलाई त्यसरी सम्मान गर्नैसकेन जसरी नारायणगोपाल र अम्बर गुरुङलाई गर्‍यो’
‘राज्यले गोपाल योञ्जन र प्रेमध्वज प्रधानलाई त्यसरी सम्मान गर्नैसकेन जसरी नारायणगोपाल र अम्बर गुरुङलाई गर्‍यो’ गोपाल योञ्जन प्रहरी सेवामा पनि जागीर गर्नुहुन्थ्यो। त्यहाँ कार्यक्रम गर्दा हामीलाई ‘प्रेमध्वजलाई लिएर आओ’ भन्नुहुन्थ्यो। मेरो त मोटरसाइकल पनि थिएन। अरूले नै ल्याउँथे। उहाँका कार्यक्रममा कति पटक मैले पनि कोरस गाएको छु। पछिपछि भने एक–दुई पटक गाउने मौका पनि पाएँ। 
१३५ वर्षअघि नै देखिएको थियो नेपाली जातीय पोशाकप्रति पश्चिमा अभिरुचि
१३५ वर्षअघि नै देखिएको थियो नेपाली जातीय पोशाकप्रति पश्चिमा अभिरुचि बेलायतमा ‘एग्जिबिशन’ मा पठाउनका लागि फरक–फरक ६ जातिका स्त्री र पुरुषले लगाउने १२ जोर लुगा पठाउने कुरा यस पुर्जीमा लेखिएको छ। ती जातिमा खस र खसिनी, मगर र मगर्नी, लिम्बू र लिम्बूनी, गुरुङ र गुरुङ्सेनी, भोटे र भोटिनी, किरात र किरातनी परेका छन्।
स्वादिला परदेशी निबन्धको भोक
स्वादिला परदेशी निबन्धको भोक
मोहन मैनाली 
'पूर्णता हासिल गर्न कोशिशै नगर्नुभन्दा कोशिश गरेर असफल हुनु' अनुवादका लागि पनि त उत्तमै हुँदो हो!
त्रिशूली र सरस्वती : दुई नदी, एउटै कथा
त्रिशूली र सरस्वती : दुई नदी, एउटै कथा
त्रिशूली र सरस्वती नदीबीच देखिएको सादृश्यको महत्त्व भाषाको आधारमा मात्रै होइन, सांस्कृतिक परम्पराको आधारमा अझ राम्ररी बुझ्न सकिन्छ।
यी हुन् हाम्रा डम्बरबहादुर (लुइ ब्याङ्क्स), जसलाई ‘गडफादर अफ इन्डियन जाँज’ भनिन्छ !
यी हुन् हाम्रा डम्बरबहादुर (लुइ ब्याङ्क्स), जसलाई ‘गडफादर अफ इन्डियन जाँज’ भनिन्छ !
तत्कालीन प्रधानमन्त्री राजीव गान्धीको अनेकतामा एकताको राष्ट्रिय सन्देशको परिकल्पना ‘लाइट अफ फ्रीडम’ र ‘मिले सुर मेरा तुम्हारा’ ले लुइलाई राष्ट्रिय व्यक्तित्वका रूपमा स्थापित गर्दछ। यतिबेलासम्म उनले ‘गडफादर अफ इन्डियन जाँज’ का रूपमा ख्याति बनाइसकेका हुन्छन्।
बेलायती गाेर्खा सैनिक: अब 'आफ्नो कथा, आफ्नै कलम'
बेलायती गाेर्खा सैनिक: अब 'आफ्नो कथा, आफ्नै कलम' पुराना पुस्ताका बेलायती गोर्खा सैनिकका कथाव्यथा विदेशीहरूले लेखिदिँदा युद्धको अनुभव, बेलायतीहरूले गरेका व्यवहार लगायत धेरै कुरा सग्ला र सम्पूर्ण रूपमा आएनन्। पछिल्लो पुस्ताले भने आफ्नो जीवन्त गाथा आफैंले लेख्न थालेकाे छ।
'नोमाडल्यान्ड' ले जित्यो ओस्कारमा उत्कृष्ट फिल्मसहित तीन अवार्ड
'नोमाडल्यान्ड' ले जित्यो ओस्कारमा उत्कृष्ट फिल्मसहित तीन अवार्ड 'नोमाडल्यान्ड'बाटै चिनियाँ मूलकी अमेरिकी निर्देशक क्लोई जाओले उत्कृष्ट निर्देशकको अवार्ड जितिन् भने फ्रान्सिस म्याकडोरमन्डले उत्कृष्ट अभिनेत्रीको अवार्ड पाइन्।
के पृथ्वीनारायण शाह इसाईप्रति द्वेष राख्थे?
के पृथ्वीनारायण शाह इसाईप्रति द्वेष राख्थे? किताबमा महेशराज पन्तले कुरा नचपाई स्पष्टसँग आफ्ना धारणा राखेका छन्। यसो गर्दैगर्दा उनी अन्य बौद्धिकप्रति निर्मम बनेका सन्दर्भ अनेक छन्।
तपाईं कति स्वतन्त्र हुनुहुन्छ?
तपाईं कति स्वतन्त्र हुनुहुन्छ? कस्तो मानिसलाई पूर्ण रूपमा स्वतन्त्र मानिस भन्ने? यस्तै मानिसलाई त होला, जो आफूलाई मन परेका बेलामा, मन परेका ठाउँमा, मन परेको काम गर्न पाउँछ, अथवा उसलाई केही पनि काम नगरौं जस्तो लाग्यो भने, त्यसो गर्न पनि पाउँछ। यस्तो मान्छे संसारमा भेटिँदैन। यस्तो मान्छे संसारमा कहिल्यै हुन पनि सक्दैन।
रिन्जिन दोर्जे : राजा होइनन्, मिझार हुन्
रिन्जिन दोर्जे : राजा होइनन्, मिझार हुन् तेमाल एउटा छुट्टै राज्य भएको र त्यसमा तामाङ राजाले शासन गरेको बताइन्छ। पछिल्ला शासकले तेमाल राज्य र राजा रिन्जिन दोर्जेको इतिहास लुकाएको आरोप पनि लगाइन्छ। वास्तवमा यो गलत व्याख्या हो। रिन्जिन राजा नभई कर उठाउने अधिकारी थिए।
केन्जिङ कति दूर ?
केन्जिङ कति दूर ? हर्षदीपले एउटा हिमाचली लोकगीत पनि गाएकी रहिछन्- 'माय नि मेरिए सिम्ले दि राहे चम्बा कितनि क दूर' बोलको। यही क्रममा थाहा पाएँ, यो गीत मोहित चौहान लगायतका भारतका धेरै उम्दा गायकले पनि गाइसकेका रहेछन्। लोकगायक शरण दासले यसलाई मौलिक स्वरूपमा मौलिक बाजाका साथ गाएका रहेछन्। हिमाचलका पुस्तौं पुस्ताका लोकसर्जकले यो गीतको शब्दलाई मिहिन तरिकाले कुँदेका रहेछन्, मीठो भाकामा ढालेका रहेछन्।
खगेन्द्र संग्रौलालाई ४ लाख रुपैयाँको पहिचान सम्मान
खगेन्द्र संग्रौलालाई ४ लाख रुपैयाँको पहिचान सम्मान लेखक खगेन्द्र संग्रौलालाई ४ वैशाखमा रू.४ लाख २ हजार २ रुपैयाँको ‘पहिचान सम्मान’बाट सम्मानित गरिएको छ। उनलाई पहिचान पुरस्कार कोषले सम्मान प्रदान गरेको हो।
कीर्तिपुरेको नाक काट्न तामाङहरूको प्रयोग!
कीर्तिपुरेको नाक काट्न तामाङहरूको प्रयोग! पृथ्वीनारायण शाहले कीर्तिपुर जित्नुअघि तामाङहरूको बसोबास भएको कान्तिपुर अधीनस्थ नुवाकोट र तिमाल क्षेत्र विजय गरेका थिए। पछि, १८२२ चैतमा कीर्तिपुर जितेपछि त्यहाँका नेवारको नाक र ओठ काट्न तामाङहरूलाई प्रयोग गरिएको लिखत फेला परेको छ।
'राजनीतिज्ञहरूसँग कहिल्यै निहुँ नखोज्‍नू !'
'राजनीतिज्ञहरूसँग कहिल्यै निहुँ नखोज्‍नू !' हिमालखबरको 'परदेशी साहित्य' स्तम्भ अन्तर्गत यसपटक पढ्नुस् भारतका विख्यात कवि गुलजारका पाँच कविता:
पशुपतिको पुरानो मूर्ति र पाहां चह्रेको देवता : के हो मिथभित्रको इतिहास?
पशुपतिको पुरानो मूर्ति र पाहां चह्रेको देवता : के हो मिथभित्रको इतिहास? पशुपति आर्यघाट नजिकै थेप्चो र चाक्लो ढुङ्गाको मूर्ति भेटिएको छ। त्यसमा कुँदिएको लिच्छविकालीन अभिलेखमा यस देवताको संस्कृत नाम 'पार्थिव शिला' अर्थात् भुइँभित्र रहेको ढुङ्गाको मूर्ति भनेर लेखिए पनि अहिले यो मूर्ति जमीनभित्र छैन।
पञ्चायती
पञ्चायती घरमा सन्नाटा थियो। मृत्युको सन्नाटा। कसैको एक्लो जवान छोरा अनाहकमा मारिएपछि त्यस घरमा हुने सन्नाटा। यस्तो सन्नाटा जहाँ बुवा र आमालाई सान्त्वना दिन वा सम्झाउन घरभरि मानिस तथा आफन्तहरु त छन् तर कसैको पनि मुखबाट एकै शब्द निस्कन सकेको छैन।
राजा महेन्द्रको ‘कू’ पछि कांग्रेसले यसरी गरेको थियो भरतपुर कब्जा
राजा महेन्द्रको ‘कू’ पछि कांग्रेसले यसरी गरेको थियो भरतपुर कब्जा २०१७ सालमा सैन्य 'कू' गरी शासन सत्ता हत्याएका राजा महेन्द्रलाई गलाउन र तर्साउन नेपाली कांग्रेसले विशेष तयारीसाथ चितवनमा गरेको आक्रमणको नालीबेलीः