HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
हिमाल सप्ताहान्त
‘महाभारतले सुखमा नमात्तिन र दुःखमा नआत्तिन सिकाउँछ’
‘महाभारतले सुखमा नमात्तिन र दुःखमा नआत्तिन सिकाउँछ’
सागर बुढाथोकी
‘किताबले मानिसलाई बाँच्ने सीप दिन्छ, त्यो सीपले बौद्धिकता विकास र चेतनाको रूपान्तरण गर्न सक्छ। त्यसलाई मानिसले कसरी ग्रहण गर्छ भन्ने कुरामा भर पर्छ।’
ब्रिटिस वनस्पतिवद्ले १७५ वर्षअघि भ्रमण गरेको याङमा उपत्यका पुग्दा
ब्रिटिस वनस्पतिवद्ले १७५ वर्षअघि भ्रमण गरेको याङमा उपत्यका पुग्दा
ब्रिटिस वनस्पतिविद् डाल्टन हुकरले १७५ वर्षअघि नै भ्रमण गरेर चर्चामा ल्याएको याङमा उपत्यकामा सरकारको उपस्थिति नहुँदा स्थानीय बासिन्दा कष्टकर जीवन बिताइरहेका छन्।
किन मान्छेको मन कहिले बेचैन त कहिले उदास हुन्छ?
किन मान्छेको मन कहिले बेचैन त कहिले उदास हुन्छ?
‘एउटा मानिसको मानसिक स्वास्थ्य उसको हातमा मात्रै हुदैन। उसको परिवार, उसको वर्ग, उसले पाएको शिक्षा र संगत पनि मानसिक स्वास्थ्य राम्रो/नराम्रो बनाउने कारक बन्न सक्छ।’
छोरीलाई आत्मनिर्णयको अधिकार
छोरीलाई आत्मनिर्णयको अधिकार यस्तो देखिन्छ, अबका छोरी ‘घर खाने’ खालका होइनन्, आफ्नो जीवन स्वतन्त्र तरीकाले जिउने हुनुपर्छ। ‘आफ्नै निर्णय अन्तिम’ भन्न सक्ने बन्नुपर्छ।
‘चेपाङलाई बाघ बचाऊ भनेर मात्रै हुँदैन, आर्थिक रूपमा बलियो पनि बनाउनुपर्छ’
‘चेपाङलाई बाघ बचाऊ भनेर मात्रै हुँदैन, आर्थिक रूपमा बलियो पनि बनाउनुपर्छ’
आसाम आश्रय
आसाम आश्रय आसामका नेपाली बस्तीहरूमा राणाकालमा शासकको शोषणले खेदिएर पुगेका पुर्खाहरूका संघर्ष र परिश्रमका गाथा लुकेका छन् जुन उधिन्न र लेखिन बाँकी छ।
‘एक्लोपन र प्रश्न गर्ने स्वभावले लेखक बनायो’ ‘अरूले जस्तै स्थिति सामान्य छ भनेर चित्त बुझाउन सक्दिनँ। आफूले देखेको समस्या औंल्याइहाल्छु। आफूसँगको विद्रोह पनि लेखनबाटै पोख्छु।’
'कान्छा' को सङ्गीतयात्रा
'कान्छा' को सङ्गीतयात्रा हामीकहाँ सङ्गीत सुनिने कला मात्र भएको, पढिने/लेखिने/खोज–अनुसन्धान गरिने विषय अझै पनि नभइसकेको अवस्थामा रञ्जित गजमेरबारेको पुस्तक महत्त्वपूर्ण छ।
लखनउ: जहाँ अझै बाँकी छ नवाबी स्वाद
लखनउ: जहाँ अझै बाँकी छ नवाबी स्वाद मुगल राज्यका मुख्य खानाका लागि प्रसिद्ध तीन ठाउँ लाहोर, दिल्ली र लखनउमध्ये अहिलेसम्म आफ्नो वैभव र गुणस्तर बचाएर राख्न सफल चाहिं लखनउ मात्रै हो।
‘पश्चिमाले लेखेको मात्रै पढ्यौं, पूर्वीय दर्शनमा पनि हिमालबारे विशद चर्चा गरिएको छ’
‘पश्चिमाले लेखेको मात्रै पढ्यौं, पूर्वीय दर्शनमा पनि हिमालबारे विशद चर्चा गरिएको छ’ ‘जुनसुकै पूर्वीय दर्शनका रचनामा कहीं न कहीं पर्वतको विषय नजोडिएको छैन। ऋग्वेद, अर्थववेद र सबै पुराणमा कहीं न कहीं हिमालको कुरा आएकै छन्।’
चन्द्र सम्झँदै सिक्लेस
चन्द्र सम्झँदै सिक्लेस चन्द्र गुरुङले चाहे जस्तै संरक्षण अभियान चलाइरहेका सिक्लेसबासीले पर्यटन मार्फत जनजीविकाको बलियो आधार समेत बनाइसकेका छन्।
‘गैरदलित पनि छुवाछुतबाट पीडित छन्’
‘गैरदलित पनि छुवाछुतबाट पीडित छन्’ ‘छुवाछुतले त दलित मात्रै होइन, गैरदलित पनि पीडित छन्। बाहुनभित्र जैशी बाहुन पीडित छन्। ठकुरीले हमाललाई छुवाछुत गरेको छ। छुवाछुतको तरिका मात्र फरक छ। पानी चल्ला, बिहेबारी चल्दैन।’
यसरी गरियाे मुन्धुमको अनुवाद‚ लिप्यन्तर र सम्पादन 
यसरी गरियाे मुन्धुमको अनुवाद‚ लिप्यन्तर र सम्पादन  पछिल्लो समय मौलिक र पूर्ण मुन्धुम अनुष्ठान गर्न सक्ने फ़ेदाङ्मा, साम्बा, य़ेबा-य़ेमाहरू पाइँदैन। यसले राष्ट्रकै पुरानो र रैथाने सम्पदा नासिने अवस्थामा भएको संकेत गरेको छ। त्यसैले त्यसलाई बचाउन मुन्धुम ग्रन्थ प्रकाशन गरिएको हो।
‘लाहुरेका वीरगाथा धेरै लेखिए, मैले विरहको कथा लेखें’
‘लाहुरेका वीरगाथा धेरै लेखिए, मैले विरहको कथा लेखें’ ‘वर्षौंसम्म धाउँदा पनि अदालतबाट मुद्दा छिनोफानो हुदैन भने सिन्का पाउँरू गर्दा धेरै समय लाग्दैन। फेरि सिन्का पाउँरू गर्दा अन्याय भयो भन्ने पनि छैनन्।’
कुकुरप्रेमी ती महानुभाव
कुकुरप्रेमी ती महानुभाव कुकुरलाई परिवारको सदस्य सरह स्नेह गरेर पाल्ने मानिस मात्रै होइन, यसको ठीक विपरीत भान्सामा पसेर खाना खाइदिएको भनी झुन्ड्याएर मार्ने पनि देखेको छु।
गर्भको बच्चाको बुबालाई चिठी- मेरो आमाको ख्याल गर्दिनु न ल!
सागर बुढाथोकी
‘बिरामी पर्दा मानिस बिरामी मात्रै होस्, गरीब नहोस् भन्ने कुरा बुझाउन यो किताब लेखेको हुँ।’
अब्बल अमीर 
अब्बल अमीर 
घाँटीमुनिका अङ्ग नचले पनि पालुङका अमीर कलामा भने पारङ्गत छन्। चित्रकला र सङ्गीतबाट आफूलाई चिनाइरहेका उनले यसबाट आउने आम्दानीबाट घरव्यवहार पनि चलाइरहेका छन्।
‘साहित्य लेखन तमसुक लेखे जस्तो होइन नि’
‘साहित्य लेखन तमसुक लेखे जस्तो होइन नि’
रञ्जित गजमेरले विरह, प्रेम र रोमान्सका गीत मात्रै होइन, महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको ‘कुन मन्दिरमा जान्छौ यात्री’जस्तो आध्यात्मिक गीत समेत कम्पोज गर्नुभएको छ। कसरी एउटा मान्छेले यति धेरै विविधता दिन सक्छ। यस्ता ‘भर्सटाइल कम्पोजर’ कमै मात्र हुन्छन्।
शहर र सपनाबीचको ‘एक्लो’ सफर
शहर र सपनाबीचको ‘एक्लो’ सफर शहरको किनाराको कथा भए पनि बुद्धिसागरको उपन्यास 'एक्लो' ले शहरको केन्द्रलाई हल्लाउने सामर्थ्य बोकेको छ।
‘पारिजातबारे धेरै बकवास लेखिएको छ’
‘पारिजातबारे धेरै बकवास लेखिएको छ’ ‘हाम्रा समीक्षक गहिरोसँग अध्ययन नगरी समीक्षा गर्छन्। मेरा बारे टिप्पणी गर्दा मैले लेखेका फरक फरक विधाका किताब पढ्नुपर्‍यो नि!’
अमेरिका-चीन युद्ध टार्ने सूत्र
अमेरिका-चीन युद्ध टार्ने सूत्र अमेरिका र चीनले 'व्यवस्थित रणनीतिक प्रतिस्पर्धा' मार्फत आपसका मुख्य चासोलाई धोका नदिई सहअस्तित्वको बाटो खोज्न सके भूराजनीतिक विपद् अझै पनि टार्न सकिने चीन विज्ञ केभिन रढले औंल्याएका छन्।
‘जोखिम मोलेरै आनीको कथा लेखेकी हुँ’ ‘मेरो विद्यालयका केही विद्यार्थी पारिवारिक कारणले गुम्बामा आनी बन्न गए। पछि उनीहरू फर्किएको देखेँ। त्यसैले आनी पेमाको कथामा एक किसिमले विद्रोह पनि देखाएको हुँ।’
‘भारतको ध्यान नेपालको पानीमा छ, हामी चनाखो हुनुपर्छ’
‘भारतको ध्यान नेपालको पानीमा छ, हामी चनाखो हुनुपर्छ’ ‘भारतले पञ्चेश्वरमा सहमति नजनाउने हो भने महाकाली सन्धिमा भएको प्रावधान अनुसार पुनरावलोकन गर्न नेपालले राजनीतिक तहमा कुरा गर्न जरुरी छ।’
‘समाजका विविध पक्षको गहिरो बुझाइ र ज्ञान विना पढ्न लायक किताब लेख्न सकिन्न’ ‘विषयवस्तुको ज्ञान र गहिराइमा पुग्न धेरैभन्दा धेरै गैरआख्यान पढ्नुपर्छ भने पठनीय लेखनशैलीसँग अवगत हुन आख्यान धेरैभन्दा धेरै पढ्नुपर्छ।’
‘पुस्तक बिक्रीले कविताको उत्कृष्टता मापन हुँदैन’
‘पुस्तक बिक्रीले कविताको उत्कृष्टता मापन हुँदैन’ ‘पढेर घोत्लिनुपर्ने खालका कविता कमै मात्र लेखिएका छन्। खासमा भन्दा कला पक्ष कमजोर छ, नारा र आक्रोश बढी हुन्छ।’
‘नेपालको भूमि अतिक्रमणबारे भारत र चीनको दृष्टिकोण उस्ताउस्तै छ’
‘नेपालको भूमि अतिक्रमणबारे भारत र चीनको दृष्टिकोण उस्ताउस्तै छ’ ‘चीनलाई दृष्टिगत गरेर भारतले हाम्रो सीमालाई सामरिक हिसाबले हेरेको देखिन्छ। चीनसँग सामरिक लाभ हुने कुरा भारत कुनै पनि हालतमा छोड्न चाहँदैन।’
कलामा पीडाको गहिराइ
कलामा पीडाको गहिराइ फाबिएन फ्रांकटले बनाएका चित्रहरू परम्परागत रूपमा 'सुन्दर' भन्न सुहाउँदैनन्। सुन्दरता फ्रांकटको लक्ष्य पनि होइन। उनी भन्छिन्, "सुन्दरताले मन छुन्छ, म आत्मालाई छुन चाहन्छु।"
‘धेरै पढेर वेल इन्फर्म्ड हुनु नै बौद्धिक हुनु होइन’
‘धेरै पढेर वेल इन्फर्म्ड हुनु नै बौद्धिक हुनु होइन’ अधिकांश मानिसहरू जहाँ बोल्दा पनि आफूलाई लागेको भन्दा 'पोलिटिकल्ली करेक्ट' भएर बोल्नुपर्ने खालका हुनुहुन्छ।
‘अस्पतालको शय्यामा रहनुभएका सत्यमोहन किताब देख्ने बित्तिकै तङ्ग्रिनुभयो’
‘अस्पतालको शय्यामा रहनुभएका सत्यमोहन किताब देख्ने बित्तिकै तङ्ग्रिनुभयो’ ‘सत्यमोहन खस भाषा नजानेर एक पटक विद्यालयबाट निकालिनु पनि भएको थियो। जुन भाषा आफ्नो होइन र जुन भाषा नजान्दा दुर्व्यवहारपूर्वक निकालिनुपर्‍यो, त्यो भाषाको उत्पति थलो खोज्न कर्णालीको सिँजा उपत्यका जस्तो दुर्गम क्षेत्रमा २०२७ सालमै पुग्नुभयो, अध्ययन गर्नुभयो।’
‘सतीप्रथा हट्यो, महिलाद्वेषी संस्कार हटेन’
‘सतीप्रथा हट्यो, महिलाद्वेषी संस्कार हटेन’ ‘धर्मशास्त्रदेखि ऐन, कानून, रुक्का, राजाज्ञा अथवा अन्य अभिलेखीय प्रमाणले सतीप्रथालाई सकारात्मक संस्कारका रूपमा प्रस्तुत गरेको पाइन्छ।’