HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
हिमाल सप्ताहान्त
सेरेङहरूलाई फकाउन पृथ्वीनारायण शाहले खेपेको सकस
सेरेङहरूलाई फकाउन पृथ्वीनारायण शाहले खेपेको सकस
राजकुमार दिक्पाल
गोरखालीले लिम्बुवान कब्जा गरिसकेपछि पनि पृथ्वीनारायण शाहले सेरेङ लिम्बूहरूलाई हात लिन अनेक प्रयास गर्दा समेत आफ्नो जीवनकालमा सफलता पाएनन्।
फसलसँगै फक्रिएका सपना
फसलसँगै फक्रिएका सपना
घर बाहिर निस्किनै मुश्किल हुने झापाको अर्जुनधाराका महिला पछिल्लो समय भने एकजुट भई कृषिलाई व्यावसायिक बनाएर बारीमा तरकारीसँगै आफ्ना सपना पनि फक्राइरहेका छन्।
‘काठमाडौंको सभ्यता जोगाउने श्रेय ज्यापू समुदायलाई दिनुपर्छ’
‘काठमाडौंको सभ्यता जोगाउने श्रेय ज्यापू समुदायलाई दिनुपर्छ’
‘नेपालभरका जात्रा, मठमन्दिर र अभिलेखहरूको अध्ययन र खोज बढाए नेपालको इतिहास अझै बलियो बन्छ।’
अल्गोरिदमले सिर्जना गरेको जोखिम
अल्गोरिदमले सिर्जना गरेको जोखिम अल्गोरिदमहरू ‘खराब आधारमा’ बनेका छन् जसले ‘खराब प्रलोभन’ देखाउँछन् र ‘खराब मानिस’ लाई बलियो बनाउँछन्।
जब घरले नै खेद्छ
जब घरले नै खेद्छ ‘जीवनमा पहिलो चोटि म आफ्ना छोराछोरीको मायाले रोएँ। आफू पराजित भएको अनुभव गरें। यहाँभन्दा उँभो चढ्न सिंढी छैन। टेक्ने अखेटो छैन, समाउने हाँगा छैन।’
 कुख्यात ‘बिकिनी किलर’ लाई जेल पुर्‍याउने त्यो फोटो ‘मभन्दा २५-३० मिटर पर सडकपारि साइबरको ढोकाछेउ शोभराजलाई देखें। मन आत्तियो। काँपेका हातले उनीतिर क्यामेरा तेर्स्याएँ। उनी साइबरबाट निस्किएर मोटरसाइकलमा हुइँकिए।’
मोटोपनसँग जुध्दै संसारका एक अर्ब मानिस
मोटोपनसँग जुध्दै संसारका एक अर्ब मानिस विश्व स्वास्थ्य संगठनसँग मिलेर एक हजार ५०० अनुसन्धाताले गरेको अध्ययनमा संसारका एक अर्बभन्दा अधिक मानिसमा मोटोपना रहेको देखिएको छ।
समकालीन भारतको कूटनीतिक महात्म्य
समकालीन भारतको कूटनीतिक महात्म्य असंलग्नताको नीतिलाई छोडेर संलग्नता, साझेदारी र सम्झौतातर्फ अघि बढिरहेको भारतका चुनौती र अवसरलाई एस. जयशंकरले ‘ह्वाई भारत म्याटर्स’ मा चर्चा गरेका छन्।
‘आप्रवासनले छुट्याएका दम्पतीको यौन-भोक र छटपटी जस्तो देखें, त्यस्तै लेखें’ ‘बाघले हरिण खानु अस्वाभाविक होइन, उसको आहारा त्यही हो। जनावर नियमित प्रक्रिया, नियम र लयमा चलेको हुन्छ। मानिसले चाहिं सधैं लय भंग गरिरहेको हुन्छ। मानिस सधैं पाखण्डी छ, जनावर सधैं प्राकृतिक।’
परदेशबाट गुन्जिरहेको नेपाली स्वर
परदेशबाट गुन्जिरहेको नेपाली स्वर स्कूले जीवनमा अंग्रेजी गीत गाउँदै हिंडेका विपुल क्षेत्री कालिम्पोङबाट नयाँ दिल्ली पुगेपछि भने हिन्दी होइन, नेपालीतिर आकर्षित भए।
‘ओपनहाइमर’ का लेखकले सम्झिए : जोमसोम उड्दा विमानमा बलि, फेवामा पौडी
‘ओपनहाइमर’ का लेखकले सम्झिए : जोमसोम उड्दा विमानमा बलि, फेवामा पौडी ब्लकबस्टर फिल्म ‘ओपनहाइमर’ बनेको पुस्तकका लेखक काई बर्डले नेपाललाई आफ्नो दोस्रो घरका रूपमा चित्रण गरेका छन्।
हार्वर्ड विश्वविद्यालयमा नेपाली पानी बिरालो पछ्याउँदा
हार्वर्ड विश्वविद्यालयमा नेपाली पानी बिरालो पछ्याउँदा हार्वर्ड विश्वविद्यालयको चक्कर लगाएर फर्किंदा आठ दशकअघि नेपालबाट अमेरिका लगिएको त्यही पानी बिरालो आँखामा नाचिरह्यो।
अपराधको संरक्षणले देखाएको नेता–गुन्डा नेक्सस  हाम्रो राजनीतिक प्रणालीले नेता, अपराधी र प्रहरीको नेक्सस जन्माइरहेछ। हिजो कानून कार्यान्वयन गर्ने निकायमा भएका व्यक्तिहरूले आफ्नो काम नगर्दा विगतका गुन्डा नै कानून बनाउने ठाउँमा पुगे।
पाटनका मिथकहरूको स्वैरकाल्पनिक मिठास
पाटनका मिथकहरूको स्वैरकाल्पनिक मिठास ‘राधा’ उपन्यासमा पाटनका थुप्रै स्थानीय कथा र अवधारणा छन् जुन रैथाने नेवाः समुदायभन्दा बाहिर पाइँदैनन्।
कोलोम्बोमा नेपाली कलाले पछ्याएको ‘वनको बाटो’
कोलोम्बोमा नेपाली कलाले पछ्याएको ‘वनको बाटो’ कोलोम्बोस्कोपले आयोजना गरेको ‘वे अफ द फरेस्ट’मा नेपाली कलाकारले पराम्परागत सीपसँगै सशस्त्र द्वन्द्वका घाउलाई कलामार्फत प्रस्तुत गरेका छन्।
‘संगीत विरोधी थिएनन् पृथ्वीनारायण शाह’
अनिता भेटवाल
‘मैले राणाकाललाई शास्त्रीय संगीतको सुनौलो युग भनेको छु। नेपालमा शास्त्रीय संगीत व्यवस्थित गर्ने तथा संगीतकर्मीलाई संरक्षण गर्ने जस्ता काम राणाकालमा जति अरू समयमा भएको पाइँदैन।’
‘आफूलाई जे सत्य लाग्छ, त्यो लेख’
‘आफूलाई जे सत्य लाग्छ, त्यो लेख’
‘घर चलाउने महिलाहरूको सत्य त घरभित्रै हुन्छ। यो सत्य नलेख्नु भनेको उनीहरूको अनुभवलाई मान्यता नदिनु हो।’
‘मासिन्या’ माझेरी
‘मासिन्या’ माझेरी
माया-प्रेम, जीवनयापनसँगै अस्तित्वको संकटलाई मसिनो गरी केलाएको नाटक ‘मासिन्या’ ले दर्शकलाई डेढ घण्टा बाँधेर राख्छ।
प्रकृति र संस्कृतिको संगम सिक्लेस
प्रकृति र संस्कृतिको संगम सिक्लेस प्राकृतिक सौन्दर्य र सांस्कृतिक महत्त्व बोकेको सिक्लेस गाउँ समयसँगै परम्परागत सम्पत्तिलाई सम्हालेर संसारलाई स्वागत सत्कार गरिरहेको छ।
राजाले शासन हत्याएकै दिन रेडियोमा बजेको त्यो गणतान्त्रिक वार्ता सुरक्षाकर्मीका आँखा छल्दै लिइएको कांग्रेस नेता सुशील कोइरालासँगको अन्तर्वार्ताले गणतन्त्रका पक्षमा माहोल बढाएको थियो।
सामान्य लाग्ने असामान्य घटनाको कथा
सामान्य लाग्ने असामान्य घटनाको कथा भाषा र शिल्पको हिसाबले सुन्दर ‘हेभन’ उपन्यास विषयका हिसाबले पनि सामान्य मानिंदै आएको तर असामान्य घटनाहरूको वर्णन हो।
‘यौन, प्रेम र अपराध जनावरको संसारमा पनि छ’ ‘फ्रान्सेलीले राजा वीरेन्द्रलाई धेरै सोझो मान्दा रहेछन्। बेलायत र फ्रान्स जस्ता देशमा अध्ययन गरेको व्यक्तिले किन वरिपरिका मानिसका कुरा मात्र सुनेको होला, देश विकास गर्न किन नसकेको होला भन्ने लाग्दो रहेछ।’
सिक्लेसका ‘म्हिनेमै’
सिक्लेसका ‘म्हिनेमै’ सिक्लेसमा म्हिनेमै प्रथा सूचना सम्प्रेषण मात्र होइन, प्रकृतिलाई पुज्दा, पुर्खालाई सम्झिँदा गाउँसमाजलाई जोगाउँछन् भन्ने विश्वास पनि हो।
‘डोरबहादुर विष्ट फर्केपछि पुस्तकको अनुवाद देखाउँला भनेको, फर्कनु नै भएन’ ‘केही लेखकलाई आफ्नो कृति अंग्रेजीमा अनुवाद हुने बित्तिकै नोबेल पुरस्कार पाइने भ्रम छ। तर ती साँच्चै विश्वस्तरीय छन् त भन्नेमा गहिरिएर सोच्न जरुरी देखिन्छ।’
न्यूजिल्यान्डको विकास अवधारणा : जे छ त्यसैको व्यवस्थापन
न्यूजिल्यान्डको विकास अवधारणा : जे छ त्यसैको व्यवस्थापन प्रकृतिले जे दिएको छ त्यसैको व्यवस्थापन गर्नु विकास हो। विकासका लागि स्रोत छैन भन्नु खासमा विकासका लागि सोच नहुनु हो।
देश रहेन, व्यथा रहिरह्यो
देश रहेन, व्यथा रहिरह्यो देशको दशा र जनताको दुर्दशा देखाइएको उपन्यास ‘माई क्याट युगोस्लाभियामा’ यस्ता मानिसहरूको कथा कहिएको छ, जसका व्यथाहरू अमर त भए तर देश रहेन।
सीमापारिको उक्साहट र हस्तक्षेपले भड्किएको त्यो दंगा वेलाबखत साम्प्रदायिक दंगाका घटना हुने गरे पनि नेपाली समाज हत्तपत्त मारकाटकै अवस्थामा पुगिहाल्दैन। खुला सिमानाका कारण भारतबाट प्रायोजित अजेन्डा भित्र्याउने र नियोजित ढंगले उचाल्ने काम नहुने हो भने सामाजिक सद्भाव बिथोल्ने घटना भइहाल्दैन।
सुन्दरीडाँडामा सुन्दर अभियान
सुन्दरीडाँडामा सुन्दर अभियान कास्कीको बेगनास तालसँगै रहेको सुन्दरीडाँडाका किसानले जैविक विविधता जोगाउँदै रैथाने बालीको उत्पादन र बजारीकरण गरेर लाभ लिइरहेका छन्।
कोत ‘पर्व’ कि काण्ड?
कोत ‘पर्व’ कि काण्ड? पहिलो पटक १९३८ सालको दस्तावेजमा कोत पर्व भनी उल्लेख गरेको पाइन्छ भने पुस्तकमा चाहिं सर्वप्रथम २००४ सालमा प्रकाशित तोत्रराज पाण्डे र नयराज पन्तको ‘नेपालको संक्षिप्त इतिहास’ मा कोत पर्व भनी उल्लेख भएको पाइन्छ।
‘क्षमता छ भने कसैले पनि रोक्न सक्दैन’ ‘अहिले यो देशमा केही पनि छैन, केही हुँदैन, प्लस टू गर्ने बित्तिकै विदेश उडिहाल्नुपर्छ भन्ने गरेको सुनिन्छ। तर मलाई चाहिं त्यो हदसम्मको निराश हुनुपर्ने अवस्था आएको छ जस्तो लाग्दैन। देशमै गर्न सकिने काम धेरै छन्।’