HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
हाम्रा जङ्गली पक्षी
हाम्रा जङ्गली पक्षी
वाङ्‌मय कमल मादेन
नेपालमा अहिलेसम्म घरपालुवा बाहेक करीब ८९० प्रजातिका पक्षी पाइएका छन् । ती मध्ये ४२३ प्रजातिले मात्रै नेपालमा बच्चा कोरलेको इतिहास छ।
हाम्रा गाईगाेरुका पूर्वज
हाम्रा गाईगाेरुका पूर्वज
पोन्वार, खेरीगढ र बचौर जस्ता गाईगोरु कसरी आइपुगे? नेपालमा थप कति गाईगोरु छन्, उत्पत्ति स्थल कहाँ हो? जस्ता थुप्रै प्रश्नहरूको जवाफ यो पुस्तकमा छ।
मल्लेईमा अमर समरबहादुर मल्ल
मल्लेईमा अमर समरबहादुर मल्ल
‘मल्लेई’ सम्मानले नै पुष्टि गर्छ, लगातार १८ वर्ष वनस्पति विभागका महानिर्देशक बनेका डा. समरबहादुर मल्लले प्रशासन मात्र चलाएनन्, वनस्पति विज्ञानमा अविस्मरणीय योगदान पनि गरे।
सिक्किमेली फूलकाे इतिहास
सिक्किमेली फूलकाे इतिहास एशियाका कतिपय वनस्पति जातिको उद्गमस्थल हिमालयको पूर्वी भागलाई मानिन्छ । समयक्रममा ती वनस्पति चारैतिर फैलिए । चीनको हेङदुवाङ्ग पर्वत शृंखला यस्तै एक उद्गम हो, जहाँबाट गुराँस लगायत एशियामा पाइने थुप्रै वनस्पति जातिको उद्विकास भएको थियो ।
काँडे भ्याकुर पर्यटन
काँडे भ्याकुर पर्यटन काँडे भ्याकुर जस्ता थुप्रै लोपोन्मुख, दुर्लभ पक्षी संरक्षणमा ध्यान दिने हो भने पनि नेपाल पक्षी पर्यटनको प्रमुख गन्तव्य बन्न सक्छ।
शक्ति सञ्चय गर्न टौदह
शक्ति सञ्चय गर्न टौदह तीन वर्षअघि प्रकाशित पुस्तकमा टौदहमा १९ प्रजातिका फिरन्ते पानीहाँस पाइएको तथ्याङ्क छ। तर, पछिल्लो समय चराको संख्या निरन्तर घट्दो छ।
सर्पदंशमा सरकारी राहत
सर्पदंशमा सरकारी राहत राष्ट्रिय निकुञ्ज तथा वन्यजन्तु संरक्षण ऐन २०२९ अनुसार घस्रिने जन्तु सर्प आदिलाई पनि वन्यजन्तु मानेको छ। सरकारले जारी गरेको ‘वन्यजन्तुबाट हुने क्षतिको राहत सहयोग निर्देशिका, २०६९’ मा भने सर्प परेको छैन।
चासो बाहिर चमेरो
चासो बाहिर चमेरो प्रकृति र मानवका लागि अत्यन्तै उपयोगी चमेरोको अनुसन्धान र संरक्षणमा अपेक्षाकृत प्राथमिकता नदिइनु विडम्बना हो।
विश्वमै सबैभन्दा लामाे र विषालु किङ काेब्राबारे सरकार नै बेखबर
विश्वमै सबैभन्दा लामाे र विषालु किङ काेब्राबारे सरकार नै बेखबर
मान्छे कहिले नेपाल पस्यो ?
मान्छे कहिले नेपाल पस्यो ? होमो सेपियन्स खाडी मुलुक नजिकका समुद्री किनारै किनार हुँदै करीब ६०–७० हजार वर्ष पहिले अहिलेको पाकिस्तानबाट भारत आइपुगेको बताइन्छ । मानवशास्त्रीका अनुसार, भारत आइपुगेको त्यही मानव झुण्ड त्यसको हजारौं वर्षपछि सुदूरपश्चिम नेपालको हिमाली क्षेत्र आइपुगेको हुनुपर्छ ।
वनस्पतिको चिनारी
वनस्पतिको चिनारी मानिसको जस्तै वनस्पतिका पनि आफ्नै परिवार, प्रजाति, उपप्रजाति हुन्छन्। तर, तिनलाई चिन्न निकै कठिन छ।
बुझ्नै बाँकी बोजो
बुझ्नै बाँकी बोजो चिसो सिर्जित खोकीसँगै दुखाइ कम गर्ने, स्मरणशक्ति बढाउने ओखती बोजोलाई आम रूपमै बेवास्ता गरिएको छ।
बैगुनी नेपाली !
बैगुनी नेपाली ! तीन दशकदेखि नेपाललाई नै कर्मभूमि बनाएका विख्यात उन्यूविद् क्रिस्टोफर रोय फ्रेजर जेन्किन्स आर्थिक अभावकै कारण पोर्चुगल बसाइँ सरेका छन्।
‘संवेदनशील’ गोठे लाटोकोसेरो
‘संवेदनशील’ गोठे लाटोकोसेरो करीब दुई शताब्दी अघिदेखि नै नेपाललाई घर बनाएको गोठे लाटोकोसेरो (बार्न आउल) संरक्षणमा जनचेतनासँगै बलियो कानून आवश्यक छ।
आदिवासी अभिलेख
आदिवासी अभिलेख नेपाली आदिवासी, जनजाति र तिनको पहिचानका विविध आयामबारे अनुसन्धनात्मक कृति हाे 'समन्वेषणः नेपाली आदिवासी पहिचान' ।
अचुक औषधिजन्य टोटला
अचुक औषधिजन्य टोटला
अन्तर्वार्ता कमल मादेन
बेवास्तामा परेको टोटलालाई बेलैमा चिनेर औषधिका रूपमा प्रयोगको पहल थालिहाल्नुपर्छ।
लेउ, ढुसी र झ्याउ
लेउ, ढुसी र झ्याउ
आम चासो र प्राज्ञिक कर्ममा समेत बेवास्तामा परेका यी वनस्पतिका विशेषता बारे जति चाँडै थाहा पाउन सकियो, उति राम्रो।
औषधी सिमल
औषधी सिमल
स्थानीय परिवेशमा पाइने सिमल जस्ता औषधिजन्य वनस्पतिबाट लाभ लिन हामी नीतिगत र व्यावहारिक दुवै रूपमा चुकिरहेका छौं।
पृथक् जंगल– जलथल
पृथक् जंगल– जलथल भौगोलिक अवस्था र वनस्पतिहरूको चरित्रका आधारमा देशका अन्य वनक्षेत्र भन्दा विशिष्ट रहेको जलथल जंगललाई संरक्षण क्षेत्र बनाउने पहलको खाँचो छ।
माछा खाने चरा
माछा खाने चरा कुनै समय काठमाडौं उपत्यकामा प्रशस्त पाइने क्रिस्टेड किङफिसर पछिल्लो समय देखिंदैन।
सगरमाथा छिचाेल्दै आउँछन् खाेया हाँस
सगरमाथा छिचाेल्दै आउँछन् खाेया हाँस सगरमाथाभन्दा माथिको उँचाइमा उड्न सक्ने विचित्रको पक्षी बार–हेडेड गूजको महत्ता बुझ्न नसक्दा हामीकहाँ यसको वासस्थानको वातावरण लगायतमा ध्यान पुगेको छैन।
हेलामा परेको हाइना
हेलामा परेको हाइना संरक्षित वन्यजन्तुको सूचीमा राखिए पनि मानवसँगको द्वन्द्व, दुर्घटना आदिको चपेटामा रहेको हाइनाको अनुसन्धानमा संरक्षणसम्बन्धी निकायहरूको काम शून्यप्रायः छ।
एक दशकमा मारिए १० लाख सालक
एक दशकमा मारिए १० लाख सालक विश्वमै व्यापक मात्रामा चोरी शिकार र तस्करीका कारण सालकका कतिपय प्रजाति लोपोन्मुख अवस्थामा पुग्दा हामीकहाँ संरक्षणमा रत्तिभर ध्यान दिइएको छैन।
सिम्बुङका भोटे
सिम्बुङका भोटे संखुवासभा, भोटखोला गाउँपालिकाको सिम्बुङ गाउँमा तीन थरका भोटेको बसोबास छ, तिनका कथा पनि समयक्रममा पहिचान फेरिएका लिङबो अर्थात् लिम्बू भोटेकै जस्तो रहेछ।
लिङबो अर्थात् लिम्बू भोटे
लिङबो अर्थात् लिम्बू भोटे मूल पहिचान गुमाएर समयक्रममा अर्कै जातिमा परिणत हुने अवस्था ठाउँ र परिस्थिति अनुसार अन्तरघुलन हुनुपर्ने विगतको सामाजिक नियमको दृष्टान्त हो ।