HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
काठमाडौं उपत्यकाका वनस्पतिको चिनारी
काठमाडौं उपत्यकाका वनस्पतिको चिनारी
हिमाल सप्ताहान्त कमल मादेन
यसै वर्ष प्रकाशनमा आएको पुस्तक ‘प्लान्ट्स अफ काठमान्डु भ्याली– अ पिक्टोरल गाइड’ वनस्पति अध्येताका साथै वनस्पतिप्रति रुचि राख्नेहरूका लागि उपयोगी छ।
गोदावरीमा भेटियो विश्वकै नयाँ फूल प्रजाति
गोदावरीमा भेटियो विश्वकै नयाँ फूल प्रजाति
ललितपुरको गोदावरी र गण्डकीबाट पनि नमूना संकलन गरिएको स्टेलारिया फूलको प्रजाति विश्वकै निम्ति नयाँ भएको पहिचान भएको छ। यसको नाम वनस्पतिविद् संगीता राजभण्डारीको सम्मानमा ‘स्टेलारिया राजभण्डारीई’ राखिएको छ।
बसाइँ सरी आउने ‘ग्रे-हेडेड ल्यापविङ’
बसाइँ सरी आउने ‘ग्रे-हेडेड ल्यापविङ’
बसाइँ सर्ने क्रममा ‘ग्रे-हेडेड ल्यापविङ’ लगातार उड्दैन। उड्दै जाँदा बाटोको सिमसार क्षेत्रमा पुगेपछि कैयौं दिन त्यतै विचरण गर्ने अनि फेरि उड्ने रहेछ।
लिम्बू संस्कृतिमा कछुवा
लिम्बू संस्कृतिमा कछुवा मुन्धुमको ‘अक्वामा’ कथामा कछुवाको प्रसंग पर्नुको कारण अध्ययन गर्दा लिम्बूहरू बसाइँ सरेर आउँदा प्राचीन चीनको संस्कृतिबाटै उक्त मिथ ल्याएको देखिन्छ।
विद्यावारिधिको शोधपत्रमा बौद्धिक सम्पत्तिको दुरुपयोग
विद्यावारिधिको शोधपत्रमा बौद्धिक सम्पत्तिको दुरुपयोग त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा पढाउने एक जनाले विद्यावारिधिको शोधपत्रमा ला दोर्ची शेर्पाले खिचेको वनस्पतिको तस्वीर सर्जकको नाम नै नराखी प्रयोग गरेका छन्, जुन बौद्धिक सम्पत्तिको दुरुपयोग हो।
पात-सौन्दर्य बोगनभिया
पात-सौन्दर्य बोगनभिया नेपालमा बोगनभिया भित्रिएको इतिहास खोतल्दा सन् १८७४ मा जितजंग राणाले यसको बिरुवा पशुपति मन्दिर परिसरमा रोपेको विवरण पाइन्छ।
नेपालमा भेटिएको सानो सिंगी माछा
नेपालमा भेटिएको सानो सिंगी माछा हेटेरोप्न्युस्ट जाति अन्तर्गत जम्मा ६ प्रजाति सिंगी माछा पाकिस्तान, नेपाल, भारत, बाङ्लादेश, भूटान, श्रीलंका, थाइल्यान्ड र म्यानमारमा मात्र प्राकृतिक अवस्थामा पाइएको जानकारी छ।
सत्यवतीको उपनामबाट कोशी प्रदेशको नाम!
सत्यवतीको उपनामबाट कोशी प्रदेशको नाम! धर्मनिरपेक्षता हाम्रो संविधानको आधारशिला हो। हामीकहाँ पनि भएका कमीकमजोरी सच्याउँदै प्रदेशको नामकरणमा साझा बिन्दु खोज्नु बुद्धिमानी हुनेछ।
किसानलाई घोप्टे काँडाको व्यथा
किसानलाई घोप्टे काँडाको व्यथा मिचाहा वनस्पति घोप्टे काँडा (मिमोसा डिप्लोट्रिका)ले खेतीमा असर पुर्‍याउनुका साथै यसको घाँस खाएर खसीबाख्रा मर्ने भएकाले यसको नियन्त्रणमा तत्कालै प्राथमिकता दिइनुपर्छ।
आदिपुरुष: बरालिएको सौम्य शक्ति
आदिपुरुष: बरालिएको सौम्य शक्ति रामायणमा आधारित भएर बनाइए पनि पौराणिक आख्यानको मर्ममा आघात पारेको भन्दै चर्को आलोचना भोगेको ‘आदिपुरुष’ सिनेमा संसारमा एउटा दुर्घटना बनेको देखियो।
गुराँसमा गडबडी
गुराँसमा गडबडी कमजोर अध्ययन नतीजालाई आधार बनाइँदा गुराँसका प्रजातिहरूबारे नेपालका पुस्तकमा भ्रामक विवरण लेखिन पुगेको छ।
कोशी नामको कुठाराघात
कोशी नामको कुठाराघात बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक विशेषतायुक्त मुलुकमा प्रदेश नाममा पूर्ववत् एकल पहिचान नै लाद्नु समृद्धि यात्राको विडम्बना हो।
हाम्रा पूर्वजको ठेगाना
हाम्रा पूर्वजको ठेगाना आनुवंशिक अध्ययनले भिन्न स्वरूप भएका मानिसका पूर्वज पहिले कहाँ थिए र कहिले अलग भए भन्ने खुट्याउँदै समुदायविशेषको उद्विकास थलो पत्ता लगाउँछ।
हाम्रो भातको गणित
हाम्रो भातको गणित कृषिप्रधान देशमा नागरिकको पेट भर्न बर्सेनि ठूलो परिमाणमा धानचामल आयात भइरहँदा खेती प्रणाली सुधार गरी आन्तरिक उत्पादन बढाउन गम्भीर ढङ्गले लाग्नुपर्ने भइसकेको छ।
वनस्पति अभिलेखको अर्थ
वनस्पति अभिलेखको अर्थ नेपाली वनस्पति सम्बन्धी अद्यावधिक र बृहत् सङ्कलनको अभावलाई पाएसम्मका जानकारी समेट्दै ‘प्लान्ट्स अफ नेपाल’ ले धेरै हदसम्म पूरा गरेको छ।
बाघको कथा
बाघको कथा
हिमाल खबरपत्रिका कमल मादेन
हाम्रा संरक्षणविद् तथा प्राणीशास्त्रीहरू बाघको संरक्षण, संख्या वृद्धि लगायत पाटोमा मात्र सीमित हुँदा यसको उद्विकास, विस्तार जस्ता  विषयमा अनुसन्धान र जानकारीको कमी छ।
हात्तीको सास्ती
हात्तीको सास्ती
सुनसरीको रामधुनी नगरपालिका–७ मा ठूलो संख्यामा आएका जङ्गली हात्तीले घरहरू भत्काउँदै दुःख दिइरहँदा सम्भावित दुर्घटना रोक्न तत्कालीन र दीर्घकालीन कार्यक्रम आवश्यक देखिएको छ।
पूर्वी पहाडको सुवास
पूर्वी पहाडको सुवास
वनस्पति अनुसन्धानका क्रममा डेढ शताब्दीअघि पूर्वी नेपालको भ्रमण गरेका अन्वेषक जोसेफ डाल्टन हूकरको यात्रावृत्तान्त तत्कालीन भूगोल र समाज बुझ्ने आँखीझ्याल हो।
गुराँस नचिन्ने विज्ञ
गुराँस नचिन्ने विज्ञ हल्का गुराँस जस्तो देखिने ‘डिप्लार्चे मल्टिफ्लोरा’ लाई अस्ट्रेलियाली वनस्पतिविद्ले पर्याप्त आधार र पूर्ण अध्ययन नतीजा विना नै गुराँस जातिमा गरेको स्थानान्तरण र नामकरण सर्वथा गलत हो।
निम्सदाइको नामबाट नयाँ वनस्पतिको नामकरण
निम्सदाइको नामबाट नयाँ वनस्पतिको नामकरण म्याग्दीको मोरेनीमा भेटिएको नयाँ प्रजातिको वनस्पतिलाई अध्येताद्वय भक्तबहादुर रास्कोटी र रीता आलेले आरोही निर्मल पुर्जा ‘निम्सदाइ’ को नामबाट नामकरण गरेका छन्।
रेड पान्डाको विचरण-विमर्श
रेड पान्डाको विचरण-विमर्श सुन्दर जीव रेड पान्डा लोप हुन नदिने हो भने यसको वासस्थान संरक्षणमा तत्काल पहलकदमी जरुरी भइसकेको छ।
इलाममा टिकटिके झारको प्रकोप
इलाममा टिकटिके झारको प्रकोप हाइपोएस्टिस जाति अन्तर्गतको टिकटिके झारले खेती–किसानीमा समस्या पारिरहँदा यसको नियन्त्रणमा सरकारी अग्रसरताको खाँचो देखिएको छ।
घरआँगनकै वनस्पति नदेख्ने अनुसन्धान
घरआँगनकै वनस्पति नदेख्ने अनुसन्धान 'कल्ला लिली' र 'आइरिस जापोनिका' नेपालमा पाइने कुरा आधिकारिक अभिलेखमा भेटिंदैन। राष्ट्रिय वनस्पति उद्यानमा रहेका यी वनस्पतिबारे विज्ञहरू अहिलेसम्म बेखबर हुनु विडम्बना हो।
रूख चिनौं
रूख चिनौं फूल र फल लाग्ने वनस्पतिमा मात्र अध्येताहरूको ध्यान जाँदा नेपालका कैयन् रूख प्रजाति चिन्नै सकिएको छैन।
किर्नाबाट सर्ने ‘लाइम डिजिज’ को त्रास
किर्नाबाट सर्ने ‘लाइम डिजिज’ को त्रास किर्नाको टोकाइबाट ब्याक्टेरिया फैलिएर लाग्ने लाइम डिजिजको पहिचान र रोकथाम गर्न अध्ययन तथा पहलकदमी जरुरी छ।
बीपीको पर्चा लेखनबाट जन्मिएका लेखक कृष्णविक्रम भारत प्रवासनमा रहेको वेला बीपी कोइरालाले पर्चा लेख्न सिकाएसँगै लेखनतिर लागेका कृष्णविक्रम नेम्वाङ यतिवेला भने एशियाकै प्राचीन इतिहासमा डुबेका छन्।
वनस्पतिले कसरी जन्तुलाई केही घण्टामै खाइसक्छ? 
वनस्पतिले कसरी जन्तुलाई केही घण्टामै खाइसक्छ?  पछिल्लो पटक खोजी गर्दा थाहा भयो, हामीले नेपालमा ड्रोसेरा पेल्टाटा भन्दै आएको वनस्पति त अर्कै प्रजाति पो रहेछ । 
सुनसरी र झापामा भेटिएको ‘व्यापारी’ रूख कस्तो वनस्पति?
सुनसरी र झापामा भेटिएको ‘व्यापारी’ रूख कस्तो वनस्पति? वैज्ञानिक नाम ‘टेरिगोटा एलाटा’ रहेको व्यापारी भनिने रूख नेपालमा सूचीकृत हुनै बाँकी छ। औषधीय गुणयुक्त यो वनस्पतिबारे हामीकहाँ अध्ययन पनि जरुरी छ।
सिक्किमेली वनस्पतिको नेपाल नाता
सिक्किमेली वनस्पतिको नेपाल नाता नेपालमा पाइने अधिकांश जीव सिक्किममा पाइन्छन्। यसको कारण हो, सिक्किम र नेपालको सिमाना जोडिएको छँदै छ, भौगोलिक विषमता पनि उस्तै छ।
टौदहमा पहिलो पटक झुल्किएको स्मिउ 
टौदहमा पहिलो पटक झुल्किएको स्मिउ  टौदहमा देखिएको पोथी स्मिउ साइबेरियाबाट यूरोप वा दक्षिणपूर्वी एशियातर्फ लागेको आफ्नो झुन्डबाट छुटेपछि कमन टिल, कमन पोचार्ड, फेरुगिनस डकसँग मिसिएर यता आइपुगेको हुन सक्छ।