HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
नेपाली भाषा लेखनका मझधारेहरूको अलमल
नेपाली भाषा लेखनका मझधारेहरूको अलमल
विचार भिक्टर प्रधान
अदालतकाे व्याख्याले भाषा परिवर्तनशील छ, तर त्यस परिवर्तनको विवादको निरूपण न्यायको रोहमा अदालतले गर्ने विषय होइन, भाषाविद्हरूले अध्ययन, चिन्तन र खोज गर्ने विषय हो भन्ने जनाउँछ।
ढुङ्गेयुगीन बस्ती पनौती
ढुङ्गेयुगीन बस्ती पनौती
बचेखुचेका सांस्कृतिक विशेषताले नेपाल खाल्डोकै ठीक बाहिर आग्नेयमा अवस्थित पनौती पनि ढुंगेयुगदेखिको बस्ती हो भन्ने देखाउँछन्।
‘के रे’ को गन्थन
‘के रे’ को गन्थन
नेपाली भाषा ध्वनि लहरको चढाइ-उत्राइका साथ बोलिने भाषा होइन, जसरी छिमेकी भाषा हिन्दी वा उर्दू बोलिन्छ।
नेपाली भाषा ‘उठ्छ’? 
नेपाली भाषा ‘उठ्छ’?  नेपाली भाषाको मर्म छर्लङ्ग हुने गरी नेपालीभाषीलाई भाषा बुझाउने हैसियत न विद्यालयीय-महाविद्यालयीय पाठ्यक्रमहरूले राख्छन् न त धेर बिक्री भएर पैसा सोहोर्न पल्केका नेपाली शब्दकोशहरूले राख्छन्।
‘आफै’ मा चन्द्र या शिरबिन्दुको शृंगार किन?
‘आफै’ मा चन्द्र या शिरबिन्दुको शृंगार किन? सामान्यतया ‘ऐ’ प्रत्यय र नै निपात अर्थमा जोड दिन वैकल्पिक रूपमा प्रयोग हुन्छन्। यही प्रक्रियामा ‘आफू’ शब्दमा ऐ प्रत्यय लागेर बनेको ‘आफै’ शब्दमा चाहिँ थोप्ला वा चन्द्रमा जडेर सिँगार्न छापाका सम्पादक महोदयहरूलाई किन मन लागेको होला?
काठमाडौंको ढुंगेयुगीन बस्ती- साँखु 
काठमाडौंको ढुंगेयुगीन बस्ती- साँखु  मिहिन स्तरमा साँखुका किंवदन्ती, प्रचलन, संस्कृति आदिको समीक्षात्मक अध्ययनले यो नवपाषाणकालदेखि क्रमशः विकसित मानव बस्ती हो भन्न सकिन्छ।
भारत होइन इन्डिया
भारत होइन इन्डिया हिन्दुस्तान र भारत जस्ता शब्दमा हाम्रो सामाजिक-सांस्कृतिक साइनो भएको र ती शब्दले भूभाग जनाउँदा कतिपय सन्दर्भमा नेपाल पनि त्यसभित्र पर्न सक्ने हुँदा राजनीतिक सचेततामा दक्षिण छिमेकी राष्ट्रलाई इन्डिया भन्नु नै बढी उपयुक्त हुन्छ।
काठमाडौंको ढुङ्गे युगको धरातलीय जाति नाग
काठमाडौंको ढुङ्गे युगको धरातलीय जाति नाग नेपाल-खाल्डोमा गोपालको ठीक अगाडि नागको वर्चस्व वा उपस्थिति मान्ने हो भने नाग जाति यहाँ तीन हजार वर्षअघि थियो भन्न सकिन्छ।
काठमाडौंको ढुङ्गेयुग: पृष्ठभूमि
काठमाडौंको ढुङ्गेयुग: पृष्ठभूमि पुरा र मध्य पाषाणकालमा नेपाल-खाल्डो आइपुगेका मानिसहरूले यहाँको दहको पानी भर्खरै सुक्दै गरेकाले  उपत्यकाको मालभूमिभन्दा पाखाका दम्स्याइला भूखण्ड रुचाएको अनुमान हुन्छ, जहाँ बसोबासका लागि अनेक कन्दरा र शिकारका लागि घना जङ्गल थिए। 
वर्षगणनाको मानक वर्षा र नेवार सभ्यता
वर्षगणनाको मानक वर्षा र नेवार सभ्यता आदिम ढुङ्गेयुगमा वर्षाकाललाई प्रकृतिको महाप्रलय र महाअवसर दुवै मानेर यही समयलाई हिन्द उपमहाद्वीपका मानिसले वर्षको अन्त्य र आरम्भको मानक मानेका थिए।
भृकुटी नामको भ्रम
भृकुटी नामको भ्रम नेपाली राजकुमारी तथा तिब्बती रानीको भृकुटी नाम यथार्थ नभएर पुराना स्थाननामहरू संस्कृतमा रूपान्तरण गर्ने सदियौं पुरानो परम्पराको निरन्तरता प्रतीत हुन्छ।
को हुन् नाग?
को हुन् नाग? नाग जातिलाई हराउन कठिन भएकै कारण आर्यहरूको प्रभावमा नाग शब्द ‘क्रूर व्यक्ति’ को अर्थमा आरोपित गरियो, पुराणहरूले नाग शब्दलाई सरीसृपको अर्थमा रूढ गरेपछि त यससँग जोडिएको मानव जातिको अस्तित्व समेत ओझेल पर्न गयो।
किरात: शब्द, वंश र बसाइँसराइ
किरात: शब्द, वंश र बसाइँसराइ मेसोपोटामिया-बेबिलोन सभ्यतामा विविध समयमा देखापरेका अहुर, सुमेरियाली, कासी र किरेतिते जातिहरू विभिन्न कारणले पूर्वतिर फैलँदै आउँदा यिनैबाट किरातको कासी (कास्सी) र लासा वंश तथा खुम्बू, लेप्चा, धिमाल आदि नयाँ जाति बनेको सङ्केत मिल्दछ।
को हुन् किरात?
को हुन् किरात? आर्य आगमनको समयमा हिमालय पहाड प्रागैतिहासिक किरातको भूमि भए पनि किरात यहाँको सर्वप्राचीन जाति होइन, बरु यसमध्येकै कुनै जाति चाहिं पाषाणकालदेखिका हुन सक्छन्।
को हुन् असुर?
को हुन् असुर? आफूलाई असुर भन्ने जाति हालसम्म नेपालमा स्पष्ट नभए पनि प्रकारान्तरले असुर सम्बद्ध सीमान्तकृत अनार्य जाति पाइने सम्भावना छ।