HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
शहीद दशरथ चन्द, जसले प्रेमिका बित्दा जूठो बारेका थिए
शहीद दशरथ चन्द, जसले प्रेमिका बित्दा जूठो बारेका थिए
हिमालखबर विशेष राजकुमार दिक्पाल
निर्भीक क्रान्तिकारी दशरथ चन्द प्रेममा निकै कोमल र समर्पित थिए, प्रेमिकाले उपहार दिएको ‘डम्बरकुमारीको खास्टो’ उनले शहादतको वेलासम्म पनि छाडेनन्।
कहाँ भेटिएको थियो पृथ्वीनारायण शाहको उपदेश?
कहाँ भेटिएको थियो पृथ्वीनारायण शाहको उपदेश?
नुवाकोट दरबारमा पृथ्वीनारायण शाहले आफ्नो जीवनको अन्तिम समयमा गरेको भारदारी र त्यहाँ दिएको भाषणलाई नेपाली इतिहासकारमध्ये कसैले ‘पृथ्वीनारायण शाहको दिब्योपदेश’ तथा कसैले ‘पृथ्वीनारायण शाहको उपदेश’ भनी उल्लेख गर्ने गरेका छन्।
संसारलाई ‘नेपाली वीरता’ चिनाउने ती मगरहरू
संसारलाई ‘नेपाली वीरता’ चिनाउने ती मगरहरू
नेपाल निर्माणमा उत्तिकै योगदान गरेको मगर जातिको शौर्य र वीरताबारे उल्लेख गर्नमा इतिहासविद्हरूले छाती चौडा पार्न सकेका छैनन् । जबकि, यही जातिले ‘नेपाली वीरता’ लाई विश्वमा परिचित गराएको मात्र होइन, बारम्बार पुष्टि समेत गर्दै आएको छ ।
बलभद्र कुँवर : नेपाली वीरको लाहुर पलायन
बलभद्र कुँवर : नेपाली वीरको लाहुर पलायन २५ वर्षकै उमेरमा नालापानी किल्लामा अङ्ग्रेज सेनालाई आच्छु-आच्छु बनाएका कप्तान बलभद्र अन्ततः स्वदेशमा टिक्न नसकी लाहुरे बन्न बाध्य पारिए।
बहादुर शाहको मरण : तातो तेल खन्याएर
बहादुर शाहको मरण : तातो तेल खन्याएर पृथ्वीनारायण शाह जहाँ जान्थे, बहादुर शाहलाई पनि साथै लिएर जान्थे। उनी भारदारहरूबीच लोकप्रिय थिए। वसन्तपुर दरबारमै रहेको अभिलेखमा ‘पृथ्वीनारायण शाहका दुई छोरामध्ये बहादुर शाह निक्कै लोकप्रिय छन्’ भनेर बयान गरिएको छ।
तामाङलाई यसरी बनाइयो घोडचढी सेनाबाट निशस्त्र
तामाङलाई यसरी बनाइयो घोडचढी सेनाबाट निशस्त्र लिच्छवीकालमा घोडचढीजस्तो सम्मानजनक कामले आफ्नो वीरता र सौर्य देखाउँदै आएका उनीहरुलाई क्रमश निशस्त्र बनाउन थालियो। इतिहास शिरोमणि आचार्यको ‘श्री ५ बडामहाराजाधिराज पृथ्वीनारायण शाहको संक्षिप्त जीवनी’ (२०६१ः ४१८) मा तामाङलाई पाखाबाली हुने जग्गा किपटका रुपमा दिएर युद्धको समयमा भारी बोकाउने गरिन्थ्यो भनी उल्लेख गरिएको छ।
इतिहास शिरोमणिको बाझिएको इतिहास
इतिहास शिरोमणिको बाझिएको इतिहास इतिहास शिरोमणि बाबुराम आचार्यका पुस्तक तथा लेखमा केही ऐतिहासिक घटना सम्बन्धी तथ्य बाझिएका छन्, जसले इतिहासबारे अन्योल सिर्जना गरेको छ।
महारानी राज्यलक्ष्मीको शंकास्पद सम्बन्ध र नयराज पन्तको ‘राजद्रोह’
महारानी राज्यलक्ष्मीको शंकास्पद सम्बन्ध र नयराज पन्तको ‘राजद्रोह’ राजा राजेन्द्रकी कान्छी महारानीको जनरल गगनसिंहसँगको शंकास्पद सम्बन्धबारे उवेलाको श्लोक १३३ वर्षपछि, २०३६ सालमा उद्धृत गर्दा विद्वान नयराज पन्तलाई प्रज्ञा प्रतिष्ठानकै सहकर्मीहरूले राजद्रोहसम्मको आरोप लगाए। आरोप लगाउनेहरू थिए- माधवप्रसाद घिमिरे, विजय मल्ल र भूपी शेरचनहरू।
शेक्सपियरको घरमा बैरागी काइँलासँग
शेक्सपियरको घरमा बैरागी काइँलासँग मौरीको संगत गरे फूलबारीतिर लैजान्छ र मह बनाउन सिकाउँछ। झिँगाको संगत गरे फोहोरतिर लैजान्छ र रोग फैलाउन सिकाउँछ। मौरी बन्ने प्रयत्नमा रानो मौरीकै संगत गर्ने अवसर पाएछु, शेक्सपियरको शहरमा।
कीर्तिपुरेको नाक काट्न तामाङहरूको प्रयोग!
कीर्तिपुरेको नाक काट्न तामाङहरूको प्रयोग! पृथ्वीनारायण शाहले कीर्तिपुर जित्नुअघि तामाङहरूको बसोबास भएको कान्तिपुर अधीनस्थ नुवाकोट र तिमाल क्षेत्र विजय गरेका थिए। पछि, १८२२ चैतमा कीर्तिपुर जितेपछि त्यहाँका नेवारको नाक र ओठ काट्न तामाङहरूलाई प्रयोग गरिएको लिखत फेला परेको छ।
शोषणविरुद्ध तामाङहरूले यसरी गरेका थिए खनियाबास विद्रोह 
शोषणविरुद्ध तामाङहरूले यसरी गरेका थिए खनियाबास विद्रोह  खनियाबासमा २०१६ सालमा ठूलो विद्रोह मच्चियो। करीब डेढ वर्ष चलेको विद्रोहमा स्थानीय तामाङहरू त्यहाँका धनी वर्ग मानिएका क्षेत्री–बाहुनको शोषणविरुद्ध उत्रिएका थिए। यसले बीपी कोइराला नेतृत्वको तत्कालीन सरकार नै हल्लिएको थियो।
राज्य विस्तारमा कहाँ पुगेनन् मगर सेना ?
राज्य विस्तारमा कहाँ पुगेनन् मगर सेना ? नेपालको राज्य विस्तार अभियानमा गोरखाली राजा नरभूपाल शाहको समयदेखि नै सेना नायकत्वदेखि फौजसम्ममा मगर सेनाको सहभागिता थियो, जसले पूर्वमा टिस्टादेखि पश्चिममा काँगडासम्म रगत सिञ्चित गरेको थियो ।
मेचे कन्यासँग जंगबहादुर राणाको प्रेम !
मेचे कन्यासँग जंगबहादुर राणाको प्रेम ! हर्बट होप रिस्लेले १९४९ सालताका लेखेको एक पुस्तकमा जंगबहादुर राणाले मेचे कन्यासँग प्रेमविवाह गरेकै कारण जंगबहादुरकै आदेशले मेचे जातिले छुवाछुतबाट मुक्ति पाएको तर्क गरेका छन्। तर, ती मेचे कन्या को थिइन्? अहिलेसम्म अज्ञात छ।
पृथ्वीनारायणलाई माझकिरातको माटोको डल्लो
पृथ्वीनारायणलाई माझकिरातको माटोको डल्लो आफ्नो मुलुकलाई धोका दिएर माझकिरातमा गोरखाली आक्रमणलाई साथ दिनेमा विजयपुरका स्वरुपसिंह कार्की र चौदण्डीका हरिनन्द उपाध्याय थिए। तीमध्ये उपाध्याय त पृथ्वीनारायण शाहसमक्ष चौदण्डीकै माटोको डल्लो नै बोकेर पुगेको थिए। 
को हुन् पूर्वी नेपालका चेम्जोङ, जसले मुगल सैनिकलाई पराजित गरे ?
को हुन् पूर्वी नेपालका चेम्जोङ, जसले मुगल सैनिकलाई पराजित गरे ? सेन राज्यबाट मुगलहरुले अधिपत्य जमाएका दक्षिणी भेगका भूभाग फिर्ता गराउन चेम्जोङ रायको नेतृत्वमा चौबिस, दक्षिणी पाँचथर, छथर, फाकफोक, मिकलुङ, जलरा, बेल्हारा, खाल्साबाट फौज उठाएर सेन राज्यको दक्षिणी भूभागमा अधिपत्य जमाएर बसेका मुसलमान फौजलाई भगाएर जलालगढ कटाएका थिए।
कस्तो थियो गोरखालीविरुद्ध लिम्बूहरूको विद्रोह ?
कस्तो थियो गोरखालीविरुद्ध लिम्बूहरूको विद्रोह ?
इतिहास राजकुमार दिक्पाल
लिम्बूहरूको गोरखालीसँगको विद्रोह दमनमा बलका साथै छल पनि प्रयोग गरिएको थियो। तर, विद्रोह साम्यपछि पनि लिम्बूहरूले गोरखालीलाई शान्तसँग रहन दिएनन्।
महारानी राज्यलक्ष्मीको शंकास्पद सम्बन्ध र नयराज पन्तको ‘राजद्रोह’ 
महारानी राज्यलक्ष्मीको शंकास्पद सम्बन्ध र नयराज पन्तको ‘राजद्रोह’ 
राजा राजेन्द्रकी कान्छी महारानीको जनरल गगनसिंहसँगको शंकास्पद सम्बन्धबारे उवेलाको श्लोक १३३ वर्षपछि, २०३६ सालमा उद्धृत गर्दा विद्वान नयराज पन्तलाई प्रज्ञा प्रतिष्ठानकै सहकर्मीहरूले राजद्रोहसम्मको आरोप लगाए । आरोप लगाउनेहरू थिए– माधवप्रसाद घिमिरे, विजय मल्ल र भूपी शेरचनहरू ।
‘ब्रुनाई विद्रोह’ का एक नायक
‘ब्रुनाई विद्रोह’ का एक नायक
सन् १९९७ ब्रुनाईस्थित जीआरयूमा विद्रोह गर्ने ११ भूतपूर्व गोर्खा सैनिकमध्येका एक थिए– गजेन्द्र इस्वो। उनै इस्वोहरूको संघर्षकै कारण आज धेरै बेलायती गोर्खा सैनिकले समान सेवासुविधा, बेलायतमै बसोबासको अवसर जस्ता केही ऐतिहासिक उपलब्धि हासिल गरेका छन्। 
दुरा– जसले शाहलाई राजा बनाए
दुरा– जसले शाहलाई राजा बनाए पृथ्वीनारायण शाहका पुर्खा यशोब्रह्म शाह (कुलमण्डन शाहका छोरा, द्रव्य शाहका बुबा) लाई लमजुङको राजा बनाउने दुरा जाति स्वयं भने अहिले लोपोन्मुख बनेको छ। 
जंगबहादुर राणाको स्त्री–मोह
जंगबहादुर राणाको स्त्री–मोह रक्तरञ्जित कोतपर्व मच्चाएर सत्तामा आएका जंगबहादुर राणा धूर्त, दुस्साहसी अनि दुर्लभ शासक मात्र थिएनन्, स्त्री–आसक्त पनि थिए । उनका आधिकारिक पत्नी नै ४२ जना थिए, त्यस अलावा शहरका राम्री केटी पनि पहिले उनैलाई चाहिन्थ्यो।  
बिर्सिएका विभूतिः धनवज्र बज्राचार्य
बिर्सिएका विभूतिः धनवज्र बज्राचार्य नयराज गुरुकुलका ज्येष्ठ र सम्भवतः सबैभन्दा अब्बल शिष्य थिए– धनवज्र। तर, जसरी उनी उपचार अभावमा अल्पायुमै बिते, जनमानसमा उनको सम्झना पनि विलुप्त हुँदैछ। 
जंगबहादुरलाई मार्न लखन थापाले बनाएको किल्ला
जंगबहादुरलाई मार्न लखन थापाले बनाएको किल्ला गोरखाका पूर्व सैनिक लखन थापा प्रधानमन्त्री जंगबहादुरलाई हत्या गरी देशको सुनौलो भविष्य कोर्न चाहन्थे। तर, विद्रोहको तयारी गरिरहेका उनलाई जंगबहादुरकै आदेशमा झुण्ड्याइयो र उनी देशकै प्रथम शहीद बने।    
जंगबहादुर राणाका अक्षर
जंगबहादुर राणाका अक्षर कतिपय इतिहासकारहरूले भने जस्तो जंगबहादुर औंठाछाप थिएनन्, उनका अक्षर भँगेराका टाउका जस्ता थिए। उनलाई अंग्रेजी ठ्याम्मै आउँदैन थियो भने हिन्दीसमेत राम्ररी बोल्न सक्दैन थिए।
जंगबहादुर राणाको आदेश– कामी, सार्की र दमाईको जागिर नखोस्नू !
जंगबहादुर राणाको आदेश– कामी, सार्की र दमाईको जागिर नखोस्नू ! जंगबहादुरले लेखेथे– ‘कामी, सार्की, दमाई, कर्मी खोसे इलम पनि विग्रन्छ । कारखाना पनि विग्रन्छ । यिनलाई खोस्नु वडो अनविवेक हुन्छ, किनभने यी थोरै खाई धेरै काम गर्छन्।’